3. Parti Lojistik

3PL, Türkçe üçüncü taraf lojistik olarak da adlandırılan lojistik terimin İngilizce yazımı “Third-Party Logistics”nin kısaltılmış şeklidir. Sağlanan tüm lojistik faaliyetlerin farklı bir nakliye ya da lojistik firmasına devredilerek işlemler gerçekleştirilmektedir. Yani adından da anlaşılacağı üzere 3PL, şirketin lojistiğini üçüncü tarafların yardımı ile yaptığını anlayabiliriz. Bir şirketin ana faaliyetlerinin tamamını veya belirli bir kısmını başka bir şirkete yaptırması olarak da açıklanabilir.

Peki bileşenleri neler diyecek olursanız da hemen şöyle bir açıklama yapalım. Lojistik hizmet sağlayıcısı,  depolama, sipariş toplama ,nakliye ve diğer hizmetlerden oluşur. Üçüncü parti lojistiğin çıkış noktasında 1PL ve 2PL, lojistik sistemlerinin gelişiminde önemli rol oynamaktadır.

Müşterilerin her geçen gün artan ve değişen taleplerine karşılık 3PL verilen en iyi hizmetlerden biri olmuştur. Ticaret sektörünün sürekli bir globalleşme içerisinde olduğunu düşündüğümüzde müşterilerin istek ve arzularında etkisi olduğu gözden kaçırmamamız gerekir. Sektör, müşterilere en hızlı ve kaliteli hizmet sunabilmek adına kendi içerisinde büyük bir rekabet içerisindedir. Rekabet avantajı kazanabilmek ve bu avantajı sürdürülebilir hale getirmek için temel faaliyetlere odaklanıp 3PL hizmeti sunan firmalarla çalışmayı tercih ederler. Bu hizmet ile tedarik zinciri ve lojistik faaliyetleri daha hızlı, stratejik, güvenli ve esnek olacak şekilde gerçekleştirilmektedir.

Bu lojistik faaliyeti kullanmak özellikle küçük veya yeni kurulan şirketler için idealdir. Orta ölçekli ve daha büyük şirketler için tüm tedarik zinciriyle ilgilenen 4PL önerilir, ancak 3PL, üreticiler ve toptancılar kadar orta ve yüksek büyüme oranına sahip web mağazaları için de büyük bir kolaylık olmuştur.

ÜÇÜNCÜ PARTİ SAĞLAYICILARI TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN EN YAYGIN HİZMET VE FAALİYETLER NELER?

Bu lojistik hizmet; gelen yükün elleçlenmesi, gümrük formalitelerinin ele alınması, depolama ve dağıtımı içerir. Kısaca kapsadığı hizmetlerden biraz daha söz edecek olursak ürün transferlerinin düzenlenmesi, envanter yönetimi ve depolama, çapraz istifleme hizmetleri, ürünlerin ambalajlanması ve uygun şekilde dağıtıma çıkarılması ve navlun. Bu sayede 3PL ile firmanızın operasyonel lojistiğini yaptırabilirsiniz. Çok önemli bir husus da şirketlerin bu hizmeti sağlarken sadece giderlerini düşünerek hareket etmemeleri gerekir. Eğer böyle düşünüp operasyon yaparlarsa giderek başarısız bir şirket haline gelirler. Dışarıdan lojistik hizmet alacak olan şirketlerin, öncelikle kendi yapılarını çok iyi analiz etmeleri, durum planı yapmaları, hedeflerini belirlemeleri, bunların ne kadarını kendilerinin yapabileceğini, dışarıdan ne talep edebileceğini belirlemeleri gerekir.

Maddeler halinde devam edelim;

• Sağladıkları alt yapıya e-ticaret işletmelerinin entegre edilmesi,
• B2B ve B2C siparişlerinin toplanması ve paketlenmesi,
• Hızlandırılmış ve standart nakliyeyi kolaylaştırmak için taşıyıcılarla tarifeleri müzakere etmek ve teslim alımlarını planlamak,
• Ürünleri sipariş için hazırlama,
• İşletmelerin arzu ettiği şekilde ürünleri paketleme,
• İadelerin yönetimi,
• Stok transferleri ve çapraz yerleştirme,
• Dağıtılmış envanter (işletmelerin envanterlerini ülke veya dünya genelinde bölmelerine izin verme),
• Deponun düzenlenmesi, fulfillment (sipariş karşılama) uzmanlarının işe alınması ve personelin eğitimi.

ÜÇÜNCÜ PARTİ LOJİSTİK HİZMETİNİN AVANTAJLARI NELERDİR?

3PL, kullanmanın elbette birçok avantajı vardır. Firma açısından yürütebildikleri sürece sektörde hız kazanmaları kaçınılmazdır. Tabi ki burada en önemli nokta işini bilen ve önemseyen iyi birer takım arkadaşı ve bunları arasındaki koordinasyondur. Dış kaynak kullanımından müşteri deneyimini geliştirmenize kadar üçüncü parti lojistiği kullanmanın avantajlarından madde madde söz edelim;

• En büyük avantaj, 3PL lojistiği dış kaynak kullanarak satış, pazarlama ve ürün geliştirme gibi işinizin diğer yönlerine odaklanabilmektir. Bu sayede hatalarınızı görme ve en kısa sürede telafi etme fırsatı elde etmiş olursunuz.

• Müşteriler klasik olarak aynı gün veya bir sonraki gün sevkiyat beklerler çünkü herkesin tarafınca zaman çok önemlidir. Üçüncü bir taraf lojistik sağlayıcı kullanıyorsanız 3PL’nin geniş dağıtım ağına erişim sayesinde siparişin nereye gönderildiğine bakmaya gerek kalmadan hızlı sevkiyat hizmeti sunabilirsiniz. Bu da size artı bir müşteri memnuniyeti olarak geri döner. Bir sonraki tercih yine siz olursunuz. Çalışırken bir pürüz çıkmaması ve sık tercih edilenler arasına yerleşmişseniz bu size harika bir motivasyon kaynağı olur ve hızla gelişmeye devam edersiniz.

• Üçüncü parti lojistik, nakliye şirketlerini bireysel nakliyecilerden daha fazla etkiler. 3PL’ler birden fazla müşteri adına taşıyıcılarla ortaklık kurarak hacim ve sipariş sıklığına göre fiyatları müzakere edebilir. Tedarik zincirinin tamamını veya bir kısmını yönetmek için bir 3PL kullanmak, size işinizi büyütmek ve geliştirmek için diğer önemli alanlara yatırım yapma fırsatı verir.

• Çoğu şirket, yıl boyunca talepte dalgalanmalar yaşar. Bunun sebebi ise değişen koşullar ve müşterilerin beklentileridir. Müşterilerin taleplerinde yaşanan değişimlerde çevre önemli bir etkendir. Bu sayede 3PL lojistik kullanmak, ihtiyacınız olmadığında harcama yapmak zorunda kalmadan bütçeyi etkili bir şekilde yönetmenize olanak tanır.

• Gelelim işin depo kısmına, depolama söz konusu olduğunda, depo alanı ve personel maliyetleri olmadığı için tasarruf yapmanızı sağlar.

• Uluslararası satış yapıyorsanız 3PL lojistik şirketleri gönderilerinizi geciktirebilecek ve eksiksiz yapıldığında yüksek maliyetlere yol açabilecek belgeler, gümrükler , vergiler ve diğer sorunları halledebilir.

ÜÇÜNCÜ PARTİ LOJİSTİK TEDARİKÇİSİ SEÇERKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER NELERDİR?

Bu PL modelinde üretici ya da şirketler, nakliye ve lojistik ihtiyaçlarını dışarıdan temin eder. 3PL hizmet sağlayıcısı; bu faaliyetleri organize eder, uygulamalar için üçüncü taraf ve kişilerle anlaşabilir. Üçüncü taraf lojistik firmaları üretici ve aynı zamanda tedarikçi arasında köprü görevi görür. 3PL firmaları, tedarik zincirinde birbirini takip eden bu iki aktör arasındaki lojistikle ilgilenir. Bu arabuluculuk hem maliyet hem de iş yükü açısından pek çok avantaj sağlar. 3PL işletmeleri ile anlaşma sürecinde şu püf noktaları göz önünde bulundurarak tüm avantajlardan yararlanabilirsiniz. Aşağıda detaylı olarak inceleyelim;

FİYAT: 3PL hizmet sağlayıcısının şirketinizin lojistik ihtiyaçlarına uyum sağlama yeteneğini kontrol etmeniz gerekir. Yani faaliyetteki artışa yüksek düzeyde yanıt verme, şirketin sürdürülebilir büyümesinin anahtarıdır.

TEKNOLOJİ: Süreçleri yürütmek için teknoloji ve otomasyonu kullanan 3PL hizmet firmasına güvenebilirsiniz. Çünkü gelişimi takip eden ve işleyişe dahil eden sağlayıcılar malların depolanması, sipariş toplama veya sipariş gönderme ile ilgili tüm aşamaları daha kontrollü bir şekilde yapabilir.

UYARLANABİLİRLİK: 3PL hizmet sağlayıcısının şirketinizin lojistik ihtiyaçlarına uyum sağlama yeteneğini kontrol etmeniz gerekir. Faaliyetteki artışa yüksek düzeyde yanıt verme , şirketin sürdürülebilir büyümesinin anahtarıdır.

HİZMET KALİTESİ: 3PL tedarikçisi istikrarlı olmalı ve aynı zamanda verimli bir hizmet sunmalıdır.

ÜÇÜNCÜ PARTİ LOJİSTİK VE DIŞ KAYNAK KULLANIMI

Öncelikle dış kaynak kullanımı nedir onu açıklamakla başlayalım;

İşletmelerin hızlı değişen ekonomik ortamda, asıl faaliyet konularına konsantre olmalarının en kolay yollarından biri; kurum içerisinde gerçekleştirilen belli faaliyetlerinin bir dış uzman tarafından yönetilmesi ve kontrol edilmesidir.

Fonksiyon ya da hizmet satın alan firma ile tedarikçi arasında “ortaklık” olarak tabir edebilecek stratejik bir ilişki söz konusudur. Riskin paylaşılabilir olması, bu ilişkiyi geleneksel müşteri- tedarikçi ilişkisinden ayırmaktadır. (Göksel,2001). Günümüzde birçok şirket temel faaliyetlerinin dışında olan işleri, bu konularda uzman olan şirketlere yaptırmayı tercih etmektedir. Böylece, şirketler bu hizmet ve işler için harcayacakları zaman, enerji ve parayı asıl faaliyet alanlarına ayırma fırsatı elde ederler.

Firmaların lojistik giderleri giderek artış göstermektedir. Dış kaynak kullanımında da lojistiğin kapladığı alan büyümektedir. Özellikle Batı Avrupa’ da 2005 – 2007 yıllarına doğru dış kaynak kullanım giderlerinde lojistiğin oranın %51 seviyelerinden, %74‘lere kadar bir artış göstermesi beklenmektedir.

DIŞ KAYNAK KULLANIMI İLE DİREKT İLGİLİ LOJİSTİK GİDERLERİNİN BEKLENEN YÜZDESİ

Tedarik zincirinde ortaya çıkan seçeneklerden yararlanmak için birçok şirket 3PL şirketlerine yönelmektedir. 3PL endüstrisi yılda %25 oranında çoğalmaktadır. Gelecekte bu artışın daha da fazla olması beklenmektedir. Bu talep, tedarik zinciri optimizasyonundaki hızlı değişimin ve global ekonomideki hızlı gelişmenin bir rekabete dönüşmesinin sonucudur.

3PL sürekli ve hızlı değişen bir endüstridir. Dışarıdan tedarik etmenin çekiciliği, 3PL endüstrisinin 1992‘de 10 milyar dolar olan brüt gelirinin, 50 milyar dolara yükselmesi ile kanıtlanmıştır.

Amerika‘daki üretici şirketlerin %74 ‘e yakını 3PL şirketlerini kullanmaktadırlar. Bu oran on yıl önceki oranın iki katından fazladır. Bunlar, aynı zamanda 3PL kullanımına bağlı olan lojistik operasyon bütçelerinin 3 yıl içinde %25 ‘den %34 ‘e artacağını tahmin etmektedirler. Yarıdan fazla üretici şirketi, ekonomik baskılar altında şirketlerinin lojistik dış kaynak kullanımına daha fazla ilgili olacaklarını düşünüyorlar.

Yapılan başka bir araştırma sonucuna göre ise, 3PL firmalarından beklenen roller şu şekilde tanımlanmıştır. Bu firmalar müşteriler tarafından kaynak sağlayıcı olarak görülmektedir. Bunları kaynak yöneticisi, problem çözücü ve dağıtım uzmanlığı gibi görevler izlemektedir.

3. PARTİ LOJİSTİĞİN FULFİLLMENT (SİPARİŞ KARŞILAMA) HİZMETİ SÜREÇLERİ

Sürekli yenilenen, sayısı her geçen gün giderek artan pazar ve ürün çeşitliliğine online seçeneğinin eklenmesi ile taleplerde değişmeye başlamıştır. Bunun yanı sıra çalışan kesim ve normal alışverişe zamanı olmayanlar için büyük kolaylıktır. Müşteri memnuniyetini beraberinde getiren diğer unsurda, mağazada kalmayan ürünü online den sipariş ederek erişim sağlayan kişilerden gelir. Tüketici online alışverişinde “Satın al” butonuna tıkladığı anda satın alma sonrası operasyonlar olarak tanımladığımız fulfillment hizmeti devreye girer.

Firmalar, e-ticaret alanında siparişlerini hızlı ve sorunsuz bir şekilde karşılayabilmek için 3PL sağlayıcılarına ihtiyaç duyarlar. Bu ihtiyacın temel nedeni ise e- ticaret firmalarının üzerinde bulunan fazla iş yükünün hafifletilmek istenmesidir. Kimi zaman firmalar için tüm ürün ve siparişlere yetişebilmek, neredeyse imkânsız bir hal alabilir. E – ticaret lojistik hizmetleri sayesinde firmalar siparişlerini rahatlıkla karşılayabilir hale gelir. Bu sayede ekonomik kazanıma ek olarak zamandan da tasarruf sağlamış olurlar. Aşamalarına girmeden önce E-ticaret demişken biraz detaylandıralım isterseniz;

Tam Zamanında Lojistik (JIT-L: Just in time Logistics) kavramının gelişmesiyle birlikte, internet, elektronik bilgi alışverişi (EDI: Elecronic Data Interchange), Uydu destekli küresel konum tespit sistemleri (GPS: Global Positioning System), mobil iletişim (GSM), akıllı taşıma sistemleri (ITS: Intelligent Transport Systems), bar-kod, otomasyon gibi bilişim teknolojileri uygulamalarının yaygınlaştığı görülmektedir. Lojistik hizmeti veren işletmelerin yeni teknolojileri özellikle internet tabanlı işlem ve hizmetleri; müşteri edinme, sipariş süreçleri, faturalama, kargo izleme, araç takip sistemlerini vb. yoğun bir şekilde kullandıkları görülmektedir.

ÇEVRE YÖNETİMİ: Uluslararası taşımacılık ve lojistik alanında artan gelişmeler beraberinde yeni sorunları da getirmektedir. Bu yeni sorunların başında doğal çevreye verilen zarar gelmektedir. Artan lojistik ve taşıma hareketi, yoğun trafik hacmi ile taşıma araçlarının çevreye yaymış oldukları zehirli atık ve artıklar bakımından bu alanda dikkatli faaliyet göstermeyi gerektirmektedir. Hemen her ülke bu konuda ciddi yaptırımlar uygulamaktadır. Örneğin; denizyollarında gemilerin denize bırakabildiği katı ve sıvı atıklar, karayollarında çekicilerin havaya yaymış olduğu gazlar ve tüm taşıma türlerindeki kaza riskleri bu alanda detaylı plan hazırlanması ihtiyacını doğurmaktadır.

3PL fulfillment hizmeti genel olarak 5 aşamadan oluşur. Bu aşamalar;

1. Depo Yönetimi
2. Lojistik Yönetimi
3. Sipariş Yönetimi
4. İade Yönetimi
5. Müşteri İlişkileri

1) DEPO YÖNETİMİ: Ürünlerin satış sürecinde iken sipariş edilene kadar belirli bir yerde depolanması anlamına gelir. Ayrıca bu aşama, alan kullanımını, stok durumunu, nakliye ekipmanlarını ve iş gücünü en verimli şekilde kullanmayı da içerir. Bu süreçte tüm depo yönetimi işlemleri, fulfillment sayesinde karşılanmış olur.

2) SİPARİŞ YÖNETİMİ: Taleplerin ve siparişlerin alınması, fiyatlandırma faktörleri, kayıtların tutulması, stokların kontrol altına alınması, stok tahsislerinin yapılması, üretim veya satın alma ihtiyaçlarının gerekli yerlere iletilmesi, sipariş takibinin yapılması, teslimatın ve tahsilatın kontrol altında tutulması gibi tüm süreçleri kapsar.

3) ÜRÜNÜN PAKETLENMESİ VE KARGOLANMASI: Ürünler depodan alındığında, belirli bir paketleme sistemine göre düzenlenir ve 3PL tarafından müşterilere gönderilir. Bu sayede e-ticaret firmaları paketleme ve kargo gibi ekstra masraflarla uğraşmadığı gibi konularla ilgili sıkıntı da meydana gelmez.

4) İADE YÖNETİMİ: İade süreçleri birçok e-ticaret firmasının başına büyük oranda sorunlar açabilir. Önemli olan bu süreci stratejik olarak yönetebilmektir.

E-ticaret lojistik hizmeti iade yönetimi süreçlerinizi devralır. İade yönetimi, oluşabilecek iadelerin kontrolü, tekrar satılabilir ürünlerin ayrıştırılması ve stok güncellemeleri konularını kapsar. Üretim yaparken kontrollü gitmek ve gösterilen özen önemli bir etkendir. Ekibin koordine olması ve dikkati de iadeyi büyük oranda önler.

5) MÜŞTERİ İLETİŞİMİ DESTEĞİ: Müşterilerin sormuş olduğu soruları cevaplandırmak, ürünün müşteriye ulaşma sürecinde hangi aşamada olduğunu bildirmek, olası iade veya değişim durumlarında müşteri ile tüm e-posta, mesaj ya da çağrı merkezleri gibi iletişim destekleri ve irtibatlarını kapsayan oldukça avantajlı bir hizmet modelidir.

3PL UZMANLIK ALANLARINA GÖRE AYRIMI

• Taşıma işleri organizatörü tabanlı üçüncü parti lojistik şirketleri,
• Taşıma tabanlı üçüncü parti lojistik şirketleri,
• Depolama tabanlı üçüncü parti lojistik şirketleri,
• Finansal tabanlı üçüncü parti lojistik şirketleri,
• Bilgi ve İletişim tabanlı üçüncü parti lojistik şirketleri olarak adlandırılmaktadır.

Diğer bir sınıflandırmaya göre de üçüncü parti lojistik şirketleri;

• Varlığa dayalı yani araç-gereci olanlar (asset-based 3 PLa)
• Varlığa dayalı olmayan yani araç-gereci bulunmayan (non-asset-based 3PLs) şeklinde ele alınmaktadır.

3PL TEMEL KARAKTERİSTİKLERİ

• Alanında uzman, profesyonel şekilde çalışan dış kaynak işletmeleri,
• Süreç yönetimi odaklı hareket eden,
• Müşteriye özgün çözümler üreten,
• Riski paylaşan,
• Uzun dönemli iş birliğine yatkınlıktır.

TENNESSEE ÜNİVERSİTESİ ‘NİN YAPTIĞI BİR ARAŞTIRMAYA GÖRE 3PL FİRMALARIN FAALİYET ALANLARININ POPÜLERLİK DERECELERİ

• Çıkış taşıma (outbound transport) (%75)
• Taşıma fatura ve ödemelerinin kontrolü (%68)
• Depolama (%68)
• Giriş taşıma (inbound transport) (%61)
• Yük konsolidasyonu (%50)
• Büyük hacimli malların bölünerek araçtan araca (depoya girmeden) sevkiyatı(cross-docking) (%38)
• İmalat faaliyetleri(%33)
• İşaretleme, paketleme ve ambalajlama (%29)
• Ürün iade ve onarımı (%22)
• Trafik ve filo operasyonları (%19)
• Bilişim Teknolojisi (%16)
• Ürün montajı (%14)
• Envanter yönetimi (%12)
• Sipariş gerçekleştirme (%8)
• Müşteri hizmeti (%6)
• Sipariş girişi / sipariş süreci (%4)

Son yıllarda, birçok üretici tedarik zinciri yönetimi fonksiyonlarının bir kısmında veya tamamında dış kaynak kullanımına gitmektedir.3.parti lojistik hizmet sağlayıcı işletmelerle işbirliği yapma nedenlerini aşağıdaki gibi görmek mümkündür.

1. Lojistik maliyetlerini azaltmak,
2. Lojistik yeteneklerini optimize etmek,
3. Müşteri memnuniyetini arttırmak için, müşteri isteklerine karşı daha esnek olarak bu beklentilere cevap verecek kapasiteye sahip olmak,
4. Elde bulunmayan yetenekler için uzmanlık ve kaynak sağlamak,
5. Firmanın ana faaliyet alanı üzerine yoğunlaşmak,
6. İş gören problemlerinden kaçınmak ve müşteri hizmetlerini geliştirmek,
7. Müşterilerine daha iyi hizmet için katma değer yeteneklerini geliştirmek,
8. Operasyonları geliştirmek,
9. Sermaye bağlamaktan kaçınmak,
10. Kontrol, düzeltme ve yeni talimat maliyetlerinden kaçınma,
11. Pazar esnekliği ve pazarın değişen beklentilerine karşı çeviklik kazanmak,
12. Operasyonel faaliyetlerdeki avantajların dışında, stratejik çözümler sağlamak ve stratejik ortak elde etmek,
13. Talep dalgalanmalarını karşılamak,
14. Yeterli düzeyde bilgi ve iletişim teknolojisine sahip olmamak.

ÜÇÜNCÜ PARTİ LOJİSTİK VE RİSK

3PL hizmet sağlayıcısı ile iş birliğinde bulunmak sanıldığı gibi risksiz değildir. Gerçekte lojistik hizmetlerini alanında uzman, profesyonel bir şirkete devrederken yani bir bakıma taşeronlaştırırken, birçok görünmeyen risk söz konusudur. Bunlar;

STRATEJİK RİSK: Kendi lojistik operasyonları ile rekabet avantajı elde eden bir firma, lojistik operasyonlarını üçüncü firmalara yaptırdığı takdirde bu avantajı yitirebilir. Lojistik hizmet sağlayıcı, ilk yatırım maliyetini kapatmak için aynı hizmeti imalatçı firmanın rakibine de sağlayabilir.

TİCARİ RİSK: Lojistik hizmet alan işletmenin imajı kaçınılmaz olarak üçüncü parti firması ile ilişkilendirilir. Üçüncü parti lojistik firmasının profesyonellik ve kalite düzeyi çoğu zaman müşteri firmayla aynı kapsam içerisinde değerlendirilir.

YÖNETİM RİSKİ: Hizmet kalitesi ve maliyet gibi stratejik faktörler hem müşteri hem de lojistik hizmet sağlayıcı tarafından denetlenebilir şekilde şeffaf olmalıdır.

KAYNAKÇA

• https://www.oplog.io/tr/blog/ucuncu-parti-lojistik-3pl-ile-ilgili-bilmeniz-gerekenler
• https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/329587
• https://globelink-unimar.com/ucuncu-parti-lojistik-3pl-nedir/
• https://www.sertrans.com.tr/3pl-lojistik-nedir-3-parti-lojistik-hakkinda-her-sey
• https://www.yolda.com/blog/1pl-2pl-3pl-4pl-kavramlari/
• http://www.utikad.org.tr (Lojistik Yönetimi Kitabı)

Instagram Hesabı‘mızı da takip edebilirsiniz!