Uluslararası Ticaret: Uluslararası sınırların açıldığı ülkelerin birbirleri arasında ithalat ve ihracata ihtiyaç duyduğu durumlarda bazı gerekçeler uygulanarak yapılır. Uluslararası ticaret, tüm dünya genelinde ticaretin asıl gerçekleştirildiği olay olarak adlandırılmıştır. Uluslararası ticaret, sınırlar ve bölgeler arasında yapılan mal ve hizmet akışı dışında pek çok ülkede gayri safi yurt içi hasılanın önemli bir kısmını oluşturur. Uluslararası ticaretin temeli çok eskilere dayanmaktadır örneğin; İpekyolu gibi. İpekyolu Doğudan Batıya doğru gelişen ticari bir yoldur, İpekyolu eskilerden bu yana hala çok kıymetli olan “ipek” taşımasıyla başlamıştır. Çin’den Avrupa’ya kervanlarla “ipek” taşınmıştır. İlk ticari taşıma İpekyolu ile başlamış olsa da, ekonomik, sosyal ve siyasi önemi son yüzyıllardır belirgin bir şekilde artmıştır. Uluslararası ticareti gerçekleştirebilmek için ülkelerin üretim kaynağına ihtiyacı vardır ve ülkelerin üretim kaynakları sınırlıdır hiçbir ülke her istediği kaynağı üretemez ve bu yüzden de dış ülkelerin kaynaklarına ihtiyaç duyarlar üretemediklerini veya gereksinimlerinden daha azını üretebileceklerini satın almak zorundadır. Benzer şekilde ürettiği fazla ürün de satmak zorundadır. Yani demek istenilen genel olarak hiçbir ülke kendi kendine yeterli değildir. Kendisi için uygun olmayan veya yetersiz miktarlarda bulunabilecek malları ithal etmek için diğer ülkelere bağımlı olmak zorundadır. Fazla miktarda olan ve dışında yüksek talep gören malları ihraç eder. Ticaret bir şeyleri satmak ya da satın almak anlamına gelmektedir. Uluslararası ticaret ise biraz daha karmaşıktır, iki ülke ya da daha fazla ülkeler arasında yapıldığı için ticaretin yapıldığı ülkelerin kanunları, yasaları ve para birimleri üzerinden yapılmaktadır.
Wasserman ve Haltman’a göre, “Uluslararası ticaret farklı ülkelerin sakinleri arasındaki işlemden oluşuyor”.
Anatol Marad’a göre, “Uluslararası ticaret uluslararası bir ticaret”.
Eugeworth’a göre, “Uluslararası ticaret milletler arasında ticaret demektir”.
Uluslararası ticareti arttırmak küreselleşmenin devamlılığı için çok önemli bir yerde durmaktadır. Uluslararası ticaret olmasaydı her ülke için gelişmişlik düzeyi yetersiz kalıp sadece kendi sınırları içerisinde ticaret yapmak zorunda kalacaklardı. Sanayileşme, gelişmiş taşımacılık, küreselleşme, çok uluslu şirketler ve dış kaynak kullanımının uluslararası ticaret sistemi üzerinde büyük etkisi var. Tüm dünyanın gelişmişlik seviyesini ve sürdürebilirliğini arttırmaktadır. Uluslararası ticaret temel olarak, bir ticarete dahil olan tarafların motivasyonları ve davranışları, ticaretin sınırdan geçip geçmediğine bakılmaksızın temelde değişmediğinden, iç ticaretten farklı değildir. En büyük fark uluslararası ticaretin tipik olarak iç ticaretten daha maliyetli olmasıdır. Hem para birimleri değişmesini göze alarak, taşıma masraflarını, tarifeleri, sınır gecikmelerinden kaynaklanan zaman masrafları vardır ve ayrıca dil, hukuk sistemi veya da kültür masrafları da ek olarak eklenmektedir. Uluslararası ticaret; “İhracat ticareti” ve “İthalat ticareti” olarak ikiye ayrılmaktadır.
İthalat Ticareti: Bir ülkede üretilmiş bir malın veya hizmetin başka bir ülke tarafından satın alınmasına denir. İthalat işlemi aynı anda mal veya hizmet satan ülke için de ihracat anlamına gelir.
İhracat Ticareti: İhracat ya da dışsatım, ülkenin kendi ürettiği ürünün fazlalığından ya da diğer ülkenin üretememesi, yeterli üretim yapamaması durumunda bir malın veya hizmetin yabancı ülkelere döviz karşılığında satılmasıdır. Genellikle bir ülke veya şirket tarafından gerçekleştirilir. İthalat ile birlikte bir ülkenin dış ticaret dengesini oluşturur. Bir malın uluslararası pazarda rekabet gücü döviz kuruyla da doğrudan ilgilidir.
Uluslararası ticaret ülkelerin düzenli büyümesi ve yeterli refah seviyesine ulaşabilmesi için yapılması zorunlu olan bir ticaret şeklidir. Ayrıca uluslararası ticaret ülkelerin sadece üretimde olan mal veya hizmetlerinin karşılanması değil politik anlamda da ülkeler arasında anlaşma ve uyum sağlamak için de faydalı bir durumu içermektedir.
Kambiyo Mevzuatı: Para ve diğer menkul kıymetler ile maden ve taşların iç piyasada tedavülü ve ülkeden ihraç veya ülkeye ithaline ilişkin usul ve esasları düzenleyen hukuki metinler bütününe kambiyo Mevzuatı denilir.
FOB (Free On Board): Malların belirtilen yükleme limanında gemi bordasına aktarılmasıyla satıcının teslim yükümlülüğünün yerine getirildiği anlamına gelir.
CIF (Cost, Insurance, Freight): Satıcının, mal bedeli ve navlunun yanı sıra taşıma sırasında malların kayıp ve hasar riskine karşı deniz sigortası sağlama yükümlülüğü olduğu anlamına gelir.
CFR (Cost And Freight): İşleme konu olan malların, belirlenen varış yerine kadar taşınması için gerekli olan masrafları ve navlun bedelini satıcının ödemesi anlamına gelir. Sebeple bir diğer ülke parasına serbestçe çevrilebilme imkânına sahip dövizlerdir.
Döviz Alım Belgesi (DAB): İhracat bedellerinin ve ihracatçının bankası tarafından talep edilen banka komisyonlarının alışı yapılırken düzenlenen belgeye denir.
Döviz Satım Belgesi (DSB): Dışarıya ödenen ithalat bedelleri, aracı komisyoncunun komisyonları, yurt içindeki bankanın yurt dışındaki muhabir şubelerinin talep ettiği komisyonlar vb. için düzenlenen Konvertibl Dövizler: Uluslararası para piyasalarında bütün ülkelerce kabul gören ve bu belgeye denir.
GÜMRÜKLEME NEDİR?
Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi dahilinde bulunan ya da buradan başka bir bölgeye çıkarılacak olan eşya ve taşıt gibi ürünler, gümrük kuralları gereğince bazı formalite işlemlerine tabi tutulurlar. Özellikle eşya olarak tanımlanan gruba dahil olan ürünlerin tabi tutulduğu işlemler “gümrükleme” olarak adlandırılır. Yabancı bir ülkeyle gerçekleştirilen dış ticaret faaliyetlerinde, ürün veya hizmetlerin gümrüklü sahalardan geçişi sırasında devletle olan ilişki ve işlemlerin yürütme hizmetidir. Aslında istisnasız her devletin kendine ait bağımsız gümrük bölgelerinin bulunduğunu söylemek mümkündür. Bu gümrük bölgelerin de, gerek ithalat gerekse ihracat eşya, mal ve hizmet giriş çıkış işlemlerinin kontrolü yapılmaktadır. Bu uygulama bütün devletler tarafından uluslararası yasa ve kurallarına uygun bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Bu şekilde devletler birbirlerine karşı olan sorumluluklarını yerine getirmektedir. Bilindiği üzere devletlerin ortak olarak uyduğu kurallar neticesinde bütün ürünlerin değiş tokuşu söz konusudur. Yani ithal edilen ya da ihraç edilen ürünler çeşitli kurallara göre kabul edilmekte veya reddedilmektedir. İthal malların gümrükleme işlemini tamamlamasına “ithalat gümrük izni” adı verilmektedir. Gümrükleme, özellikle kargo taşımacılığı ve uluslararası taşıma konusunda oldukça önemli bir kavramdır. Bu işlem esas olarak; gümrüklü gözetim altında bulunan eşyaların Gümrük Kanunu uyarınca onaylanmasını sağlamak için gerçekleştirilir. Gümrük onayı olan eşyalar ise o gümrük bölgesinde tüketime ya da kullanıma uygun hale gelir. Eşyanın serbest bölgeye konulması, imhası, yeniden ihracı, gümrüğe terk edilmesi ya da bir gümrük rejimine tabi tutulması gibi faaliyetler, gümrükleme işleminin kapsadığı detaylardır. Bunların her biri, birbirinden farklı formalite işlem gerekliliklerine sahiptir.
GÜMRÜK REJİMLERİ NELERDİR?
Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi: Türkiye’ye ithal edilecek ürünler için kullanılan gümrük rejimine denilmektedir.
Gümrük Antrepo Rejimi: Ürünlerin antrepoya konulmasını düzenleyen gümrük mevzuatının tümüne antrepo rejimi denilmektedir. Genellikle ithalat aşamasında kullanılan antrepolar, gümrüklü alan ve depolama yerleridir. Antrepolar esasen Türkiye’nin coğrafi sınırları içerisinde yer almalarına rağmen, gümrük mevzuatınca Türkiye Gümrük Sınırları dışında kabul edilmektedir. Antrepoya konulan eşyalar, ithalat işlemleri yapılmaksızın ve ithalat vergileri ödemeksizin, antrepolarda süresiz olarak kalabilmektedirler. İthalatçı firmalar ayrıca antrepolara koymuş oldukları eşyaları parça parça çekerek, çekmiş oldukları kısımların gümrük vergilerini ödeyerek serbest dolaşıma sokma imkanına sahiptir.
Transit Rejimi: İthalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş eşya ile ihracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmış eşyanın, gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içinde bir noktadan diğerine taşınmasıdır. Transit rejimine tabi tutulan eşya Türkiye Gümrük Bölgesi içinde; yabancı bir ülkeden gelip yabancı bir ülkeye, yabancı bir ülkeden Türkiye’ye, Türkiye’den yabancı bir ülkeye, bir iç gümrükten diğer bir iç gümrüğe taşınabilir.
Dahilde İşleme Rejimi: Serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın vergileri teminata bağlanmak suretiyle veya bu amaçla serbest dolaşıma giren ya da eşdeğer eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinde bir veya daha fazla işlem görerek, işlem görmüş ürünlerin elde edilmesi ve özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, elde edilen ürünlerin ihraç edilmesinin esas olduğu, ihracatın gerçekleşmesi halinde teminatın veya alınan vergilerin geri verildiği bir rejimdir.
Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi: Serbest dolaşıma girmemiş eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinde, ithalat vergilerine veya ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, niteliğini veya durumunu değiştiren işlemlere tabi tutulmaları ve bu işlemlerden elde edilen ürünlerin tabi oldukları gümrük vergileri üzerinden serbest dolaşıma girmeleri ile ilgili işlemlerin tümüdür. Gümrük kontrolü altında işleme rejimi hükümleri uyarınca elde edilen bu tür ürünler işlenmiş ürün olarak adlandırılır.
Geçici İthalat Rejimi: Geçici ithalat rejimi serbest dolaşıma girmemiş eşyanın ithalat vergilerinden tamamen ya da kısmen muaf olarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanım sırasındaki olağan yıpranma dışında herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına olanak sağlayan hükümlerin uygulandığı rejimdir.
Hariçte İşleme Rejimi: Serbest dolaşımdaki eşyanın hariçte işleme faaliyetlerine tabi tutulmak üzere Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak ihracı ve bu faaliyetler sonucunda elde edilen ürünlerin ithalat vergilerinden tam veya kısmi muafiyet suretiyle yeniden serbest dolaşıma girişine ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir.
İhracat Rejimi: Serbest dolaşımda bulunan eşyanın ihraç amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkışına ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir. Uluslararası veya ikili anlaşmalar, kanun, tüzük ve kararnamelerle konulmuş yasaklama ve kısıtlama hükümleri saklı kalmak üzere, her türlü eşyanın Türkiye’den ihracı serbesttir.
GÜMRÜKLEME AŞAMALARI NELERDİR?
- Malların üretiminin tamamlanması, paketlenmesi ve gönderim için uygun hale getirilmesi,
- Nakliye organizasyonunun sağlanması,
- Konteynerlerin yüklenilerek malların yükleme limanına nakil edilmesi,
- İhracat yapacak olan ülkenin gümrük mevzuatına uygun gerekli tüm belgelerin hazırlanması,
- Sevkiyat için gümrük beyannamesinin doldurulması,
- İhracatçı ülkenin gümrük idaresi nezdinde malların muayenesinin yapılması
- Malların ihracat yapan ülkenin gümrük bölgesinden ayrılarak ihracat gümrük beyannamesi ile işlemlerin sona ermesi.
GÜMRÜKLEME BEDELİ NASIL HESAPLANIR?
- Yollanacak ürün sayısı
- Ürünün ağırlığı ve niteliği
- Aynı zamanda ürün ile alakalı istenen evrak ve vergi tutarları fiyatları
GÜMRÜKLEME İŞLEMLERİ NE KADAR SÜRER?
Gümrükleme işlemlerinin ne kadar süreceği hakkında net bir süre vermek pek mümkün değildir. Bu süre, gümrükteki işlemlerin yoğunluğuna, gönderilecek mal ya da ürünlerin niteliğine, aynı şekilde çeşitli faktörlere göre de değişkenlik göstermektedir. Ancak gümrükleme işlemi ne kadar sürer denildiği zaman genelde 10 gün kadar bir zaman süresi belirtilmektedir. Ama bu durum ithalat ve ihracat durumunda farklılık göstermektedir.
Instagram Hesabı‘mızı da takip edebilirsiniz!
No responses yet