Bilgi iletişim teknolojileri ve internetin her geçen gün artan bir hızla gelişmesi ile birlikte küreselleşmenin de etkisiyle lojistik, büyüyen sektörler arasında ön sıralardadır. Gelişen teknolojiler sosyal, ekonomik, toplumsal ve kültürel alanları etkilerken ilgili birçok sektörü de etkilemektedir. Lojistik sektörünün mevcut durumda hangi teknolojileri kullandığı ve teknolojik gelişmelerden ne derece etkilendiği konusu önem teşkil etmektedir.
Lojistik sektörü değişimlerden ve gelişimlerden bütün süreçler boyunca bir şekilde etkilenerek yararlandığı için genel anlamda endüstri 4.0 kavramı ile birlikte gündeme gelen lojistik 4.0 ortaya çıkmıştır. Bu açıdan bilişim teknolojilerinin kullanımında birçok kavram gündeme gelmiştir. Bu kavramların başında nesnelerin interneti, akıllı robotlar, büyük veri, siber güvenlik, bulut bilişim, artırılmış gerçeklik, simülasyon ve block chain teknolojisi gelmektedir. Teknolojik gelişmelerin faydalarından söz ederken sektör açısından karşı karşıya olunan riskleri de göz ardı etmemek gerekmektedir. Bu nedenle tüm paydaşlar açısından değerlendirme yapmak daha sağlıklı sonuçlar doğuracaktır.
YAPAY ZEKA VE MAKİNE ÖĞRENMESİ TEKNİKLERİNİN LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE KULLANIMI
Türkiye’de ve dünyada lojistik sektörü büyüyor ve sektörün potansiyeli zamanla daha iyi anlaşılıyor. Lojistik sektörünün gelişmeye çok açık olduğu ve teknoloji ile ortaya çıkan yeniliklere ayak uydurmak zorunda olduğu bilinmektedir. İşletmeler bu yeniliklere ayak uydurarak rekabette başarılı olmaya çalışmaktadırlar. Endüstri 4.0, başta lojistik olmak üzere rekabetin ön planda olduğu sektörleri etkilemiştir. Son zamanlarda yapılan çalışmalarda yapay zekâ tekniklerinin kullanımında önemli bir artış olduğu gözlemlenmiştir. Yapay zekanın lojistik sektöründe kullanılması sonucunda operasyonlarda ve dinamiklerde değişimler oluşmaya başlamıştır. Yapay zekâ, insan zekasının fizyolojik ve nörolojik yapısını çeşitli teknolojiler yardımıyla modellemekte ve makinelere aktarmaktadır. Yapay zekâ ile ortaya çıkan sürücüsüz araçlar, depo ve raflarda kullanılan robotlar, sistemde büyük verinin kolay kullanılması gibi seçenekler lojistik sektöründeki hataların en aza indirilmesini sağlamakta ve bu sayede kolaylık sağlanmaktadır. Lojistik sektöründe yapay zekanın kullanılması sayesinde işletmeler daha verimli işler yaratmaktadır. Bu çalışmada lojistik sektöründe kullanılan yapay zekâ ve makine öğrenmesi uygulamalarının geniş bir perspektifle incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada öncelikle yapay zekâ ve makine öğrenmesi kavramları anlatılmış, ardından endüstri ve lojistik kavramlarına değinilmiş ve lojistikte kullanılan yapay zekâ ve makine öğrenmesi uygulamalarına yer verilmiştir. Küresel lojistik ve tedarik zinciri yönetiminde yapay zekanın her geçen gün geliştiği ve lojistik süreçleri kolaylaştırdığı görülmektedir.
İHA’NIN GENEL KULLANIM ALANLARI
- Haritacılık, Fotoğraf ve Video Çekim Faaliyetleri,
- Arama-Kurtarma Faaliyetleri,
- İstihbarat, Askeri ve Güvenlik,
- Kirlilik Tespiti,
- Altyapıların (boru hatları, havaalanları, yollar, nehirler, barajlar vb.) Gözlenmesi,
- Tarımsal uygulamalar ve (hassas tarım uygulamaları ve ürün rekolte takibi)
- 3 Boyutlu şehir modellerinin oluşturulması.
İHA’lardaki teknolojik gelişme potansiyeli ortaya çıktıkça, İHA teknolojisini lojistik operasyonlara dahil etmenin uygulanabilirliği ve fizibilitesi, müşteriye son kilometre dağıtımı (last-mile delivery) yapan operatörlerin faaliyetleri ve küçük kargoların dağıtımı hizmetleri için muhtemelen en uygun maliyetli yöntem olacaktır.
Gelecek 10 yıllık süreçte, İHA’lar muhtemelen tüm dünyadaki lojistik operasyonlarda önemli bir rol oynayacaktır.
İHA’lar, fabrikalar, depolar ve dağıtım merkezi yoğun operasyonel faaliyetlerin gerçekleştiği alanların güvenlik ve gözetiminde etkilidir.
Depo içerisinde, envanter denetimlerinde görüntü elde etmek için kapalı alanlarda çatılarının, bahçelerin ve terminallerin denetimi için ise açık depolama alanlarında kullanılabilir.
İHA’NIN LOJİSTİK ALANINDA KULLANILMASININ YASAL BOYUTLARI
İHA’lar günümüzde pek çok ülkede kullanılmaktadır, ancak her devletin kendi kuralları vardır.
Uluslararası havacılık organizasyonları başta olmak üzere her ülkenin bu konuda standart sağlayacak şekilde yasal düzenlemeleri ortaya koyması, teknoloji ve kullanım alanlarındaki gelişmelere bağlı olarak güncellenmesi gerekmektedir.
İHA’LARA İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER ÜÇ DÜZEYDE DÜZENLENEBİLİR
- Uluslararası Havacılık Organizasyonları (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü-ICAO),
- Avrupa Havacılık Güvenliği Ajans (EASA),
- Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) vb,
AB vb. birden fazla devletin üye olduğu yapılanmalar, ulusal düzeydedir.
3D YAZICILARIN TEDARİK ZİNCİRİNE ETKİSİ
Tedarik zincirinde ve buna bağlı olarak lojistik sektörü ve ilgili sektörlerde meydana gelmesi muhtemel değişiklikler şu şekilde sıralanabilir:
- Uluslararası lojistik maliyetleri artmaya devam ederken, 3d yazıcı teknolojisi daha uygun fiyatlı hale geldiğinde, imalatçılar üretim tesislerini ana ülkeye geri çekebilirler. Bu da deniz aşırı ülkelerdeki üretim miktarını azaltabilir. Durumun bu şekilde olması da bütün uluslararası taşımacılık faaliyetlerini dolayısıyla da taşımacılık sektörü ile ilgili sektörleri de etkileyebilir.
Esneklik: 3D yazıcı ile üretim, tedarik zinciri ile yüksek derecede bütünleşmiş olan geleneksel üretim sistemlerinin aksine, ihtiyaç duyulan doğru parçaların doğru zamanda birden fazla tedarikçiden temin edilmesini sağlar. Ayrıca 3D yazıcı ile üretim değişen müşteri taleplerine hızlı bir şekilde yanıt verecek ürün dizaynlarını değiştirebilir.
Stok Seviyesi ve Konumlandırma: 3D yazıcı ile üretim müşteriye özel, karmaşık ürünleri üretmek ile asıl değerini bulur. Ürünler sadece sipariş edildiğinde üretilirler, bu da depolardaki hammadde, yarı mamul, yardımcı malzeme ve nihai ürünlerin miktarının azalması anlamına gelmektedir.
Daha Az Üretim Atıkları ve Çevresel Etkileri: Geleneksel üretim süreçlerinde ürün aşırı öğütüldüğünden, kazındığından ve zımparalandığından malzeme atığı bir hayli yüksektir. Bu atık maddeler geri dönüştürülebilir olsa bile, bunları tekrar imalata hazır hale getirmek için ek bir işlem gerektirir. 3d baskı teknolojisi, malzemenin katman bazlı olarak eklenmesinden dolayı malzeme kullanımını ve atık işlemeyi azalttığı için burada çevresel bir avantaja sahiptir.
Müşteri İlişkileri: Üretim yapan işletmeler ve müşteri arasında ürünlerin daha fazla kişiselleştirilmesi ve daha az aracı kullanımı ile müşteri ilişkileri daha da gelişecektir. Müşteri isteklerine göre özelleştirilmiş giyim, mobilya ve hatta farklı araçlar mağazalarda veya internet üzerinden satın alınabilecektir.
İNSANSIZ LOJİSTİK AĞLARININ GELECEĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Dünya yeni bir endüstri devrimini yaşamaktadır. Bu süreçte, insan gücünün yerini makineler ve yapay zekâ almaktadır. Bu değişimin insan gücüne son derece bağımlı olan ve yüksek maliyetlere katlanmak zorunda olan lojistik sektörüne etkisinin olmaması mümkün değildir. Zaten bu noktada otonom araç teknolojisi, elektrikli araçların pil teknolojilerindeki gelişmeler, elektrikli tırlar, akıllı depolar gibi umut verici teknoloji gelişmeleri de yaşanmaktadır. Bu gelişmeler akla bir lojistik sisteminin insansız çalışma ihtimalinin varlığını sorgulatmaktadır. Çalışma kapsamında mevcut gelişmeler ve klasik tedarik zinciri yönetimi değerlendirilmiş ve insansız lojistik sisteminin çalışabilirliği ile ilgili soruya cevap aranmıştır. Değerlendirmeler mevcut ve gelecek lojistik ağı yapısındaki bileşenlerin hangilerinde ne gibi gelişmeler olduğunu odağına almıştır ve sonuç olarak uzun vadede lojistik sisteminin insansız çalışabilme olasılığının bulunduğu sonucuna varılmıştır. Ancak bu durumun uzun vadede olma olasılığının bulunduğu ve teknoloji gelişimi ile ilgili kısıtların bulunduğu değerlendirmesi yapılmıştır.
LOJİSTİK YÖNETİMİNİN DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜ: AKILLI LOJİSTİK ÜZERİNE SİSTEMATİK LİTERATÜR HARİTALAMASI
Tüm sektörlerin dijital dönüşümü ile ortaya çıkan “akıllı” kavramı, teknoloji tabanlı çözümlerin önem kazanmasını sağlamıştır. Nesnelerin interneti, siber fiziksel sistemler, 3D yazıcılar vb. teknolojiler dijital dönüşümle birlikte popüler hale geldi. Bu teknolojilerin hayatın farklı alanlarına dahil edilmesiyle “akıllı şehirler”, “akıllı binalar”, “akıllı ulaşım” ve “akıllı enerji” gibi teknoloji odaklı yönetim süreçleri ortaya çıkmıştır. Akıllı konsept, tedarik zinciri ve lojistik alanında da kendini göstermiş ve bu alanlarda da dijital dönüşümün gerçekleşmesini sağlamıştır. Son yıllarda bu alanda artan çalışmalar olmasına rağmen literatürün mevcut durumu ve trendler hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, akıllı lojistik ile ilgili çalışmaların sistematik bir incelemesini sunmak ve literatürdeki boşlukları ortaya çıkararak bu alanda çalışacak araştırmacılara katkı sağlamaktır.
Instagram Hesabı‘mızı da takip edebilirsiniz!
No responses yet