Tedarik Zincirinde Dağıtım Türleri Nelerdir?

Merhaba arkadaşlar. Bugün sizlere yazımda Tedarik Zinciri’nde Taşımacılık ve Stok Yönetimi’nden bahsetmek istiyorum. Öncelikle Tedarik Zinciri içerisindeki Lojistik faaliyetlerin kârlılığa olan etkisi göz önüne alınırsa; globalleşme ve çetin rekabet koşullarında işletmeler kâr marjlarının azalmasını engellemek için lojistik faaliyetlerde iyileştirmeler yapmak zorunda hissetmiş ve bu iyileştirmelere dağıtım türlerinin ve stok yönetiminin etkisi olacaklarını düşündükleri için bazı farklı dağıtım türleri oluşturmuşlardır.

Tedarik Zinciri maliyetine ve diğer performans göstergelerine doğrudan ve dolaylı etkisi ile lojistik faaliyetler Tedarik Zinciri içinde stratejik öneme sahip olduğu anlaşılmıştır. Bu yüzden lojistik faaliyetlerde yapılacak iyileştirme tedarik zinciri içindeki karlılığa olan pozitif etkisi kaçınılmazdır.

Tam zamanında dağıtımın ve tedarikin sağlanmasındaki temel problem ise küçük parti teslimatlarla düşen stok maliyetleri ile sık yapılan teslimatlar ile artan taşıma maliyetleri arasındaki optimum denge tutturulduğunda karlılık artacaktır. Bu denge de sadece etkin kullanılan Dağıtım Stratejileri ile gerçekleştirelebilir.

Bugün burada 4 adet Dağıtım Stratejisine yakından bakacağız. Bunlar;

1. GELENEKSEL DAĞITIM (TRADITIONAL DISTRIBUTION)
2. DOĞRUDAN NAKLİYAT(DIRECT SHIPMENT)
3. ÇAPRAZ SEVKİYAT(CROSSDOCKING)
4. DÖNGÜSEL DAĞITIM(MILKRUN)

1. GELENEKSEL DAĞITIM (TRADITIONAL DISTRIBUTION)

Depolar üzerinden gerçekleşen dağıtımdır. Ürünler depolarda belirli bir süre saklanır. Stok maliyetleri artar. Depolarda mal kabul, raflama, depolama, ikmal, sipariş toplama, sevkiyata hazırlama ve paketleme fonksiyonları gerçekleşir.

2. DOĞRUDAN NAKLİYAT (DIRECT SHIPMENT)

Malzemenin üreticiden tüketiciye doğrudan ulaştırılmasıdır. Maliyetleri yüksektir. Dağıtım operasyonlarının karışık olmaması ve aktörler arasındaki iletişimin kolaylıkla sağlanıyor olmasından dolayı avantajlarındandır. Dağıtımı etkileyecek parametreler değişkenlik arz etmez. Bu sistemde en önemli şey dağıtımı yapılacak ürün miktarı ile ekonomik sipariş düzeyinin eşitlenmesidir.

Doğrudan ve Geleneksel dağıtım türlerinin basit anlatımını resimlerle destekledikten sonra asıl karışık görünen crossdocking ve milkrun’a geçelim.

3. ÇAPRAZ SEVKİYAT (CROSSDOCKING)

Tedarikçiden gelen ürünün çapraz sevkiyat tesisi olarak adlandırılan depolarda saklanmadan sadece geçici bir süre (24 saatten daha az) tutularak müşteriye gönderilmesidir.

            Ürünü alıp, depolayıp, depodan çekip, etiketleyip, paketleyip göndermek yerine bir kamyondan ürünü çeker ve doğrudan ara depodaki başka bir kamyona taşır.

Çapraz Sevkiyat Tedarik Zinciri’ndeki tedarik zincirindeki maliyetlerde ve tedarik zamanlarında önemli tasarruflar getiren bir stratejidir. Yukarıda bahsettiğim tesisler depo olarak değil transfer noktalarıdır.

Çapraz sevkiyat popülerliğini bu stratejiyi çok başarılı bir şekilde uygulayan ve bunun sonucu olarak dünyanın farklı yerlerinde 5000 den fazla mağazasıyla en büyük parakendeci olan Wal-mart’a borçludur.

Türkiye’de ise Ekol Lojistik bu hizmeti sunmaktadır.

Çapraz sevkiyat birçok değer katmayan adımı ortadan kaldırır. Kamyonlardan boşaltılan ürün tekrar kamyonlara boşaltılır. Bunu bir etiket sistemiyle çözüp karışıklık engellenmiştir.

Fakat bu kadar avantaja rağmen bu stratejinin zorlukları da vardır. Mesela, gerçekleştirmek zordur çünkü satıcı ürünü daha göndermeden müşterinin ihtiyaçlarını bilmelidir. Bu da bilgi transferi, sistem entegrasyonu ve koordinasyonu zorunlu hale getirmiştir.

Büyük ölçekte çapraz lojistiğin gerekleri şunlardır;

• Otomatik malzeme sistemi
• Depolama yönetim sistemi(DYS)
• Sipariş işleme sistemleri
• Kalite kontrol sistemleri
• Tedarik Zinciri ortakları arasında güçlü ilişki

Peki bu Çapraz lojistik nasıl çalışır.

NOTLAR:

• Bu sistemin daha etkin kullanılması için konsadilasyon merkezlerinin kurulması gerekmektedir.

• Konsadilasyon merkezi tedarikçilerden büyük hacimli sevkiyatlar alır, bunu fabrikanın ihtiyacı olan daha küçük miktarlar haline getirir.

ÇAPRAZ SEVKİYATIN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI

Avantajları;

• Depolamayı ortadan kaldırır ve stok seviyelerini azaltır.
• Daha hızlı ürün akışı daha mutlu müşteri.
• Stokların bozulması, modasının geçmesi, eskimesi, hasar ve değerini kaybetmesi durumlarını ortadan kaldırır.
• İşgücü maliyeti azalır.
• Tedarikçilerle ilişkileri geliştirir ve ürün ödemeleri beklemez.
• Just-in-time üretim olgusunu destekler.

Dezavantajları;

• Sistemde ortaya çıkan herhangi bir açık stokta kalmama durumunu ortaya çıkarır.
• İşgücü maliyetlerini düşürdüğü için sendika direncini ortaya çıkarabilir.

4. DÖNGÜSEL DAĞITIM (MILK RUN)

Milkrun İngilizce bir terim olup mandıralar için çiftliklerden süt toplama görevini yapan araçlardan almaktadır. Bu uygulamada sütçüler, bir önceki gün her kapıya kaç şişe süt bıraktıklarını bilmektedirler. Bu bilgi ile araçlarına sadece bir turda dağıtacakları kadar dolu süt almakta her kapıda dolu süt şişelerini boşları ile değiştirmektedirler. Ay sonralarında her kapıya kaç süt bıraktıkları bilgisiyle faturalarını kesmektedirler.

            Yukarıda verdiğim bilgilere göre, milkrun belirli bir rota üzerindeki tedarikçilere ürünleri teslim etme ve alma yöntemidir. Bu yöntemle A noktasından B noktasına gidiş ve tekrar geriye geliş işlemi yerine, sabit bir rotayı kullanarak, aynı anda farklı müşterilerden gelen siparişleri birleştirip yükleme ve boşaltma yapılmasıdır.

            Doğrusal dağıtım yönteminden farklıdır çünkü; dağıtım yapılan noktalar aynı zamanda teslim noktalarıdır.

            Geleneksel sistemde fabrika ile tek tedarikçi arasında gidip gelen sevkiyatlar varken Mılkrun’da seferler ve kamyonlarla tek seferde çok sayıda tedarikçiye erişilebilmekte boş ürünler bırakılır yerine kamyon hacminin bir kısmını dolduracak kadar parça yüklenir ve sefer sonunda yeterli doluluğa ulaşılır.

Avantajları;

• Talebe göre sık sık sevkiyat yapıldığı için stokta yüzde 80 oranında düşüş.
• Tahmin edilebilir ikmal miktarları ve zamanları sağlar.
• Stoklar daha iyi ve net görülebilir.
• Tedarikçi olan iletişim gelişir.
• Parçaların üretime dahil olması kolaylaşır.
• İhtiyaç duyulan palet miktarları azalacağından bakım,tamir ve kullanım maliyetleri düşer.
• Güvensizlik azalır.

Düzgün Çalışmadığı Durumlar;

• Bir parçanın her gün çok sayıda kamyonla sevkiyatının gerektiği durumlar
• Bir parçanın bir tedarikçiden küçük miktarlarda seyrek sevkiyatının gerektirdiği durumlar.
• Coğrafi uzaklık.

MILK-RUN VE PLANLI MALZEME TOPLAMA OPTIMIZASYONU

DAĞITIM STRATEJİLERİ VE STOK MALİYETLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Bugün size dağıtım stratejilerinden bahsettim. Umarım faydalı olmuştur. Okuduğunuz için teşekkürler.

KAYNAKLAR