Taşıma Şekillerinde Kullanılan Taşıma Ve Araç Tipleri

KARA YOLU TAŞIMACILIĞINDA TAŞIMA TÜRLERİ

Kara yolu taşımacılığında kamyon, kamyonet, treyler ve konteyner kullanılır. Kara yolu taşımacılığı sağladığı avantajlarla yolcu taşımacılığı ve yük taşımacılığında en çok kullanılan taşıma modu. İhracat ve ithalat taşımalarında da karayolları tercih edilir.  Kara yolu taşımacılığı özellikle de araç koordinasyonun sağlanması ve hızlı sefer yapma özelliğine sahip olması, istenen miktarda ve ağırlıkta eşyanın en az zarar görme riskiyle transferinin sağlanması gibi avantajlara sahip. Kara yolu taşımacılığında kamyon, kamyonet, treyler ve konteyner kullanılır.

TIR

Kara Yolu Taşıma Yönetmeliği’ne göre TIR azami yüklü ağırlığı 3500 kilogramdan fazla olan ve eşya taşımak için imal edilmiş motorlu taşıt. TIR, otomobil çalışma prensibiyle çalışması nedeniyle yük otomobili olarak da adlandırılır. Uluslararası taşımacılıkta kullanılan ve mavi tır levhası taşıyan uzun kamyonlar tır olarak adlandırılır. TIR’ın kasası sabit; fakat tır taşıdığı dorseyi istendiğinde bırakabilir.

TIR’ların dört dingilli olan yeni modelleri nakliye sektöründe kırkayak olarak bilinir. Ön ve orta dingillerinde bir, arka dingillerinde iki lastik bulunan, yük haddi ortalama 20 ton olan kırkayaklar, kendi ağırlığı dahil olmak üzere yaklaşık 30 ton toplam yük kapasitesine çıkabilir. Eski tip TIR’lara göre büyük oranda yakıt tasarrufu sağlamalarının da etkisiyle bu araçlar sık tercih edilir. En çok bilinenleri arasında damperli TIR, kapalı kasa TIR, inşaat TIR’ları, tanker TIR’ları yer almaktadır.

Fransızca Uluslararası Karayolu Taşımacılığı anlamına gelen Transports Internationaux Routiers’in baş harflerinden oluşturulmuş bir kısaltma olan ve mavi TIR plakası taşıyan nakliye araçları da tır olarak bilinir.

KAMYON & KAMYONET

Kamyon ve kamyonet genellikle karıştırılır. Kamyon C sınıfı ehliyet belgesi gerektirirken kamyonet B sınıfı ehliyeti olanların kullanabileceği araçlar arasında bulunur. Kamyonlar en ağır yüklerin taşınmasında kullanılırken kamyonet, şehir içinde mobilya, beyaz eşya ya da içecek taşımacılığı için kullanılır. Kamyonet, izin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3500 kg’ı geçmeyen olmasıyla kamyonlardan ayrılır. İki araçta kullanım alanları, yük taşıma kapasiteleri ve hız limitlerine göre birbirlerinden ayrılmaktadır. İki araç da yük taşıma için kullanılırken kamyonet maksimum 3.5 ton ağırlık bulundurabilir.

Kamyon ise 3,5 tonun üzerinde azami ağırlık bulundurabilmektedir. Bir nevi kamyonetler küçük kamyonlardır. Böylelikle iki araç farklı kullanım alanlarında görülebiliyor. Özellikle kamyonetler şehir içi taşımacılıkta daha fazla karşımıza çıkmaktadır. Trafikte kamyondan daha rahat kullanımı olduğundan kamyonetler tercih edilmektedir. Ancak şehirlerarası yük taşımacılığında daha fazla yük taşıyabildiği için kamyonlar tercih edilmektedir. Günümüzde bu araçları nakliyat şirketleri ve inşaat alanlarında daha çok görebiliyoruz. Özellikle kamyonetler şehir içinde eşya taşımada sıkça kullanılmaktadır. Ki birçok beyaz eşya, mobilyacılık gibi sektörlerde bu araçlar kullanılıyor. İnşaat alanlarında ise kamyonları görmekteyiz Dev kayalar veya inşaat malzemelerinin yüklendiği kamyonları sıkça görmek mümkün. İşte bu tip oldukça ağır işlerde kamyonlar kullanılmaktadır. Öte yandan Türkiye’de kamyon kullanmak için C sınıfı ehliyet sahibi olmanız gerekmektedir. Kamyonet için ise B sınıfı ehliyet yeterlidir.

KARA YOLU TAŞIMACILIĞI YÜKLEME EKİPMANLARI NELERDİR?

TRANSPALETLER: Özellikle kısa mesafe yük taşımacılığı işlemlerinde kullanılan transpaletler insan gücü, motor veya akü ile çalışabilirler. Paletlenmiş yüklerin elleçlenmesinde kullanılan ve iki çatallı yapıya sahip olan transpaletler genellikle düz zemin yapısına sahip depolama alanlarında kullanılmaktadır.

RAMPALAR: Rampalar, taşıma araçları ile yükleme ve boşaltma yapılan alanın aynı yükseklikte olmasını sağlayarak süreçlerin daha hızlı tamamlanması sağlamaktadır. Rampaların özellikleri ve kapasiteleri tesisin özellikleri dikkate alınarak özelleştirilebilir. Özellikle taşıma araçlarının yükleme ve boşaltma süreçlerini kolaylaştırıcı bir işleve sahiptir.

FORKLİFTLER: Çatalları aracılığıyla yüklerin bir noktadan başka bir noktaya taşınmasını sağlayan makinelere forklift denilmektedir. İnsan gücüyle hareket ettirilen modelleri olduğu gibi motorlu versiyonları da mevcuttur. Kapasiteleri bir tondan doksan tona kadar değişkenlik gösterebilmektedir. Paletlerin üzerinde ağır yükleri koymak, kaldırmak ve istiflemek için kullanılır. Hem depo içi hem de yüklemede kolaylık sağlar.

VİNÇLER: Büyük boyutlu ve hacimli yüklerin taşınması, yüklenmesi ve boşaltılması işlemlerinde kullanılır. Kullanım amacına bağlı olarak çeşitli versiyonları bulunmaktadır.

DORSE TİPLERİ NELERDİR?

Dorse tiplerine bakmak için önce dorse’nin ne olduğuna bakmak gerekir.

DORSE NEDİR?

Yük taşımak için kullanılan araçların arka kısmına monte edilmiş kasalara Dorse denir. Bu araç parçalarının diğer bir adı da Treyler’dir. Bu isim “Dorsey Trailers” adı ile üretilen dorselerin ülkemize gelmesiyle yerleşmiştir. Ülkemizde bu şekilde yerleştiği için genel olarak tüm treyler çeşitleri dorse olarak anılmaktadır. Dorseler Kamyonlara özel mekanizmalarla monte edilerek sabitlenirler. Aracın arkasında bu işlem için özel bir tabla bulunur. Daha sonra dorse, araca kingpin adı verilen aparatlar ile birleştirilir.

DORSE TİPLERİ NELERDİR?

Dorse çeşitleri özel amaçlarına, kaplamalarına ve iç özelliklerine göre oldukça çeşitlilik gösterebilir. Taşıma kapasiteleri de aynı şekilde birbirinden farklıdır. Normal Açık Dorse, Düz dorse, Jumbo Dorse gibi türleri vardır.

KAYAR TENTELİ STANDART TREYLER

Brüt 24 Ton. Dorsenin içinde bir veya birden fazla raflama sisteminin olması durumudur. Böylece yüklemede daha sistematik ve pratik çalışılmış olur. Malınızı gruplara ayırmak için de idealdir. 

KAMYON RÖMORK TENTELİ TREYLER

Brüt 24 Ton. Bu dorse sisteminde aracın sahip olduğu konteynıra ek olarak yeni bir treyler römork gibi kamyona eklenir. Böylece yükleme hacmi artmış olur. Aynı zamanda tırlara kıyasla manevra kabiliyeti de artmış olur.

KAPALI KASA TERMOKING TREYLER

Brüt 21 Ton. Bu dorseler içlerinde soğutucu sistemler taşırlar. Bu sayede dorsenin içi istenilen ısıda muhafaza edilebilir. Çoğunlukla gıda, sebze meyve gibi bozulma riski olan ürünler ya da ilaç gibi soğukta taşınması gereken malzemeler için kullanılır.

KONTEYNER TAŞIYICI TREYLER

Brüt 26.5 ton. Bu dorseler yalnızca konteyner taşımak için tasarlanmıştır. Bu yüzden yalnız tabandan oluşuyor gibi görünseler de konteynırların kolayca monte edilip sabitlenmesi için uygun şekilde tasarlanmışlardır.

DİNGİLİ UZAYABİLİR ÖZEL RÖMORK

Brüt 100-140 Ton. Bu dorselerle diğer büyük araçların taşınması sağlanmaktadır. Eklemelerle uzatılarak kapasitesinin arttırılması mümkündür.

TIR VE TÜRLERİ

Herkes tarafından anlamı yanlış bilinen TIR’ın asıl anlamı TIR’ı şehirlerarası uluslararası yük taşımacılığında, karayolu üzerinde taşıma yapan uzun ve geniş araçlar olarak biliyor ve kullanıyoruz. Fakat aslında TIR, kamyon, otobüs, tren gibi bir araç ismi değildir. TIR Kelimesinin Açılımı, Fransızca “Uluslararası Kara yolu Taşımacılığı” anlamına gelen Transports Internationaux Routiers’in baş harflerinden oluşturulan bir kısaltmadır. Zamanla TIR plakası taşıyan bütün araçlar için ortak bir isim olarak da kullanılmaya başlanan
TIR, bugün artık treyleri olan uzun nakliye araçlarının tek ismi gibi kullanılmaktadır. TIR, Birleşmiş Milletler Teşkilatı bünyesindeki, Uluslararası Nakliyat Birliği (IRU) tarafından 15 Ocak 1959 tarihinde Cenevre’de imzalanan bir anlaşmadır. Uygulamada bu anlaşmaya dahil ülkelerin karayolu vasıtaları, vasıtada yüklü bulunan gümrüklü eşyanın cinsini, miktarını, mahiyetini belirten bir TIR karnesiyle yine vasıtanın belli yerlerine takacakları TIR plakaları taşırlar. TIR karnesinde belirtilen ve vasıtada yüklü bulunan eşyanın gümrük kontrolü çıkış yapılan ülkede yapılmakta, varış noktasına kadar güzergahta bulunan ülkelerin
gümrüklerinde sadece harici kontroller -şüpheli durumlar hariç – yeterli olmaktadır. Ülkemizde de Yarı Römork ve çekiciden oluşan taşıma araçlarına TIR denmektedir.
Bu buluş ülkeler arası ticari eşya nakliyatını çok kolaylaştırmış ve hızlandırmıştır. Aranan tek husus, TIR plakası taşıyacak kamyon ve konteynerlerin sözleşmeye bağlı teknik şartnamede belirtildiği şekilde eşyayı koruyucu teçhizatı havi olmasıdır. Türkiye’de bu hususun tespiti ve Uygunluk Belgesinin verilmesi, TIR sözleşmesinin tatbiki ve kontrolü gümrük idarelerince yapılmaktadır. TIR kamyonlarının taşıdıkları yüklerin vergileri hususunda, muhtemel kayıplara karşı tazmini açısından, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, kefil kuruluş olarak, uluslararası görev yapmaktadır.

TREYLER

TREYLER

Bir kamyon tarafından çekilen ve taşıyacağı yükün özelliklerine göre imal edilen, en az bir dingilli ve çekildiği kamyona çeki oku, döner tabla veya kanca gibi bir bağlantı modülü ile bağlanan, yük taşıma amaçlı kara yolu taşıtıdır.

EN ÇOK KULLANILAN TREYLER ÇEŞİTLERİ

• Semi Treyler
• Optima Treyler
• Jumbo Treyler

TENTELİ TREYLER

Treyleri çevreleyen tenteler tek tek çıkarılabildiği için, araca her yönden yükleme yapmak mümkündür. Özellikle Uzun ürünlerin yüklenip indirilebilmesi için uygun olmakta birlikte her türlü kuru yük taşımacılığına uygundur.

EN ÇOK KULLANILAN TENTELİ TREYLER ÇEŞİTLERİ

• Standart Tenteli Treyler
• Kayar Perde Tenteli Treyler
• Çatılı Tenteli Treyler

SEMİ TREYLER

Bir motora sahip çekici araç tarafından çekilen ve taşıyacağı yükün özelliklerine göre imal edilen en az bir dingilli ve çekildiği araca bağlanan yük taşıma amaçlı kara yolu taşıtıdır.

EN ÇOK KULLANILAN SEMİ TREYLER ÇEŞİTLERİ

• Damper Şasi Semi Treyler
• Frigofrik Semi Treyler
• Maksima Semi Treyler

TANKERLER

Özellikle tehlikeli madde yani yakıt taşımacılığında kullanılmakla birlikte, sıvı ve gaz halindeki her türlü yük taşımacılığı için uygundur. Standart bir ebadı yoktur, genellikle sektörel beklentiler ve müşterilerin siparişlerine göre üretilir.

KONTEYNER TAŞIYICILAR

Konteyner taşımak için üretilen bu 20’, 30’, 40’lık ve uzun tip platformda da 45’lik konteyner taşıyabilir. Konteyner taşımacılığında dingiller, şasinin mukavemeti ve kilitler çok önemlidir.

EN ÇOK KULLANILAN KONTEYNER TAŞIYICI ÇEŞİTLERİ

• Platform Tip Konteyner Taşıyıcılar
• Uzun Platform Tip Konteyner Taşıyıcılar
• Kılçık Tip Platform Konteyner Taşıyıcılar

Kara yolu taşımacılığında yükler üç farklı şekilde sınıflandırılır:

1) NİTELİKLERİNE GÖRE YÜKLER

1A) GENEL YÜKLER

Özel bir hizmet veya depolama gerektirmeyen, tehlikeli madde, bozulabilir gıda veya canlı hayvan sınıfına girmeyen kuru ve temiz gönderiye “Genel Yük” denir.

1B) ÖZELLİK TAŞIYAN YÜKLER

Kara yolu taşımacılığında bazı yüklerin taşınması özellik arz etmektedir. Bu ürünlerin araçlara yüklenmesi, taşınması ve boşaltılması diğer sıradan yük taşınmasına göre bir takım ilave özellikleri gerektirmektedir

Uluslararası kara yolu eşya taşımacılığında özellik taşıyan yükler şunlardır:

• Bozulabilir Gıda Maddeleri
• Tehlikeli Maddeler
• Canlı Hayvanlar

2) ARAÇ KAPASİTESİNE GÖRE YÜKLER

İhracat ya da ithalat yükü, komple bir aracı dolduruyorsa, bu araç sadece 1 firmanın yükünü taşıyacak şekilde yüklenir. Eğer yük miktarı araç doldurmaya yetmiyorsa grupaj yani parsiyel yükleme yapılır. Parsiyel yük, geniş hacimli bir yük ise araçta kapladığı yere göre fiyatlandırılır. Yük hacimsel olarak küçük fakat ağır bir yük ise, aracın toplam yük taşıma kapasitesi de sınırlı olduğundan bu kez ağırlığına göre fiyatlandırılır.

• Tam Kamyon Yükü (Full Track Loading – FTL)
• Parsiyel (Grupaj) Yükler (Less Than Track Loading – LTL )

3) TESLİM YERİNE GÖRE YÜKLER

• Tek yükleme ve tek teslim adresi olan yükler
• Birden fazla teslim adresi bulunan yükler

DENİZ YOLU TAŞIMACILIĞI VE TÜRLERİ

Deniz yolu taşımacılığı deniz yolları üzerinden, limanlar arası nakil işleminin gerçekleştirilmesi, istenilen yere, istenilen zamanda ürünlerin nakledilip gönderilmesi anlamını taşımaktadır. Teslimat yapılacak süre, işlemler, yurtdışı gönderimleri ve daha birçok konuda, uzman lojistik ekipleri tarafından, yapılacak hizmetlerin gösterilmesi gerekmektedir. Deniz yolu taşımacılığı ile gönderilecek ürünlerin farklı yük seçenekleri ve farklı sistemler ile bir noktadan diğer bir noktaya gönderimi sağlanmaktadır.

DENİZ YOLU TAŞIMACILIĞINDA YÜK ÇEŞİTLERİ

• Dökme Yük Taşımacılığı
• Genel Kargo Taşımacılığı
• Türkiye Aktarmalı, Her Türlü Geçiş Taşımalar
• Konteynırlar İle İthalat Ve İhracat Taşımaları
• Endüstriyel Madde Taşımacılığı
• Yurt İçi Dağıtım Hizmetleri

DENİZ YOLU TAŞIMA ÇEŞİTLERİ

1. TRAMP TAŞIMACILIK

Bu taşımacılıkta nakledilecek yükün tarihi ya da saatiyle ulaştırılması söz konusu değildir. Ayrıca gemiye birden fazla firmaya ait mal veya yük konulabilmektedir. Bunun yanı sıra tramp taşımacılıkta asıl amaç, geminin yükle dolu olmasıdır. Maden, kömür, kereste gibi ürünlerin daha çok tramp taşımacılık ile yerine ulaştırıldığı da bilinmektedir.

2. LİNER TAŞIMACILIK

Bu taşımacılıkta ürün değil hizmet daha önemlidir. Geminin ne zaman kalkacağı, limana ne zaman varacağı ve hangi rotayı takip edeceği yükün sahibi olan firma tarafından bilinmektedir. Tarife esaslı olan bu taşımacılıkta daha çok Ro – Ro ya da Konteyner taşımacılığı önem taşımaktadır.

Denizyolu taşımacılığı pek çok farklı şekilde yapılmaktadır. Özellikle yüklere göre taşıma türleri değişiklik göstermektedir. Genel olarak mal ve yüküne göre taşımacılığın beşe ayrıldığını ifade etmek şarttır;

• Tanker Taşımacılığı
• Ro – Ro Taşımacılığı
• Konteyner Taşımacılığı
• Kombine Taşımacılık
• Dökme Yük Taşımacılığı

A) TANKER TAŞIMACILIĞI

Genel olarak tehlikeli maddelerin taşınması bu şekilde sağlanmaktadır. Petrol, petrol atıkları, her türlü gaz ya da kimyasal maddelerin taşınması tanker taşımacılığıyla yapılmaktadır. Yükler, daha çok kıyıdan pompalama sistemiyle gemilere yüklenmektedir. Aynı şekilde aktarım da bu kriterlere uygun olarak gerçekleşmektedir.

B) RO-RO TAŞIMACILIĞI

Özellikle liner taşımacılığın en temiz örneklerinden birisidir. Bu taşımacılık modelinde deniz bağlantısı karayoluyla sağlanmaktadır. Yani gemilere kamyon vb. tır gibi yükle dolu araçlar yüklenmektedir.

C) KONTEYNER TAŞIMACILIĞI

Denizyolu taşımacılığında en çok konteyner taşımacılığı yapılmaktadır. Uluslararası kriterlere göre hazırlanan konteynerler ile parça yüklerin bir ülkeden diğer ülkeye taşıması gerçekleşmektedir. Denizyolu taşımacılığının %85’ini oluşturan konteynerler genel kargo taşımacılığı olarak da adlandırılmaktadır.

D) KOMBİNE TAŞIMACILIK

Daha çok kuru yük veya petrol taşımak için kullanılan taşımacılık çeşididir.

E) DÖKME YÜK TAŞIMACILIĞI

Çimento, tuz, şeker vb. ürünlerin yüklenerek taşındığı taşımacılık çeşididir.

ARAÇ TİPLERİ

STANDART KONTEYNERLER (DRYVAN)

Standart konteynerler genel amaçlı kullanılan konteynerlerdir. Her çeşit kuru yükün taşınmasında bu konteynerlerle sağlanmaktadır. Ölçüleri genellikle 20′ ve 40′ olmakla birlikte 45′ ve aynı zamanda son dönemde 54′ uzunlukta konteynerler kullanılmaya başlamıştır.

HIGH CUBE KONTEYNERLER

Bu tarz konteynerler standart konteynerlerle yapısal olarak benzerlik taşımakla beraber yüksekliği 2591mm olan box konteynerlerden 2896mm yüksekliği ile iç hacmi daha fazla yüklemeye olanak sunan bir konteyner tipidir. Genellikle 40′ olarak üretilmiştir. Kullanım alanları her çeşit kuru yük, hafif ve hacimli yükler ve yüksekliği 2,7m’ye kadar olan gabari yüklerin taşınmasında kullanılır.

OPEN TOP KONTEYNERLER

Open top konteynerlerin standart konteynerlerden farkı tavan kısmı tamamen açık olmasıdır. İç dolumu yapıldıktan sonra branda ile kapatılır. Genel olarak ölçüleri 20′ ve 40′ uzunluktadır. Yükü tepeden koymaya olanak sağladığından dolayı doğal kullanım alanları, konteyner kapısından sığmayan gabari yükler ile elleçlenmesi vinç benzeri ekipmanlarla yapılması gereken yüklerdir.

FLATRACK KONTEYNERLER

Flatrack konteynerler bir taban platformu ve iki uç duvarından oluşan taşıma araçlarıdır. Gerektiğinde uç duvarlar dik sabitlenebilir ya da kapatılarak tabana yatırılarak bir taşıma platformuna dönüşür. Genel olarak 20′ ve 40′ ölçüde üretilmektedir. Kullanım alanları ağır tonajlı yükler, geniş ya da yüksek taşmalı yüklerdir. İki ya da daha fazla flatrack konteynerden platform oluşturularak yüksek hacimli break bulk yüklerin taşınması ve sabitlenmesinde de kullanılır.

PLATFORMLAR (PLATS)

Platformlar yapısal olarak yalnızca taban platformu biçimindedir. Uç ve yan duvarları yoktur. Küçük alanda ağır tonajlı yükleri taşımaya uygundur. Ölçüleri genellikle 20′ ve 40′ olarak üretilmektedir. Kullanım alanları gabari yükler ile ağır tonajlı yüklerdir.

HAVALANDIRMALI (VENTILATED) KONTEYNERLER

Havalandırmalı konteynerleri, tepe ve taban profillerinde bulunan havalandırma kanallarından doğal hava dolaşımına izin veren konteyner tipidir. Genel olarak ölçüleri 20′ olarak üretilmektedir. Kullanımı alanları havadar ortamda taşınması gerekli yüklerdir. Yaygın olarak yeşil kahve tanelerinin taşınmasında kullanılmaktadır.

SOĞUTUCULU (REEFER) KONTEYNERLER

Soğutuculu (Reefer) konteynerler, içerisinde soğutma ünitesi bulunan özel yalıtımlı konteynerlerdir. Genel olarak 20′ ve 40′ ölçüde üretilmektedir. High cube olan konteynerler hafif ve hacimli yüklerin (çiçek, meyve vb.) taşınmasında kullanılır. Doğal kullanımı 0 ºC’nin altında ya da üzerinde olan sabit ısıda taşınan gıda ürünleridir.

DÖKME YÜK (BULK) KONTEYNERLERİ

Dökme yük konteynerler tavan kısmında 3 adet yükleme kapağı ve kapı kısmında yer alan 2 adet tahliye kapakları olan konteynerlerdir. Genel olarak ölçüleri 20′ olarak üretilmektedir. Kullanım alanı hayvan yemi, tahıl, baharat vb. yüklerin taşınmasıdır.

KONTEYNER TİPLERİ

20′ STANDART DRY VAN (DC)

40′ STANDART DRY VAN (DC)

40′ HIGH CUBE DRY (HC)

Bu tip konteynerler nispeten hafif fakat volümü yüksek malların taşınmasında kullanılır. Yükseklikleri normal 40′ konteyner oranla 30 cm daha fazladır.

20′ OPEN TOP (OT)

40′ OPEN TOP (OT)

40′ OPEN TOP HIGH CUBE (OTHC)

OT KONTEYNER İÇİN GENEL BİLGİ (20-40-DC/HC – OT)

*** Tipik bir genel amaçlı konteynerin uzunluk ve genişlik ölçülerini taşır tek bir farkla “sabit bir üstü” yoktur. Konteynere kapıdan sığmayacak kadar uzun/geniş olan yüklerin ancak vinç yada benzeri araçlarla üstten konabileceği durumlarda kullanılır. En çok makine, mermer levhalar, alüminyum profiller vs taşınır. Open top konteyner çoğu zaman üstten taşması olan yükler içinde kullanılır. Yükleme sonrası bir branda ile sıkıca örtülür. Tabanı, ağır yükleri taşımasından dolayı biraz daha kalındır ve özel ekipman sınıfına girdiğinden navluna genellikle surcharge (ilave masraf) eklenir.

40′ PALLET WIDE – SEA CELL (PWSC)

40′ PALLET WIDE – SEA CELL HIGH CUBE (PWSC-HQ)

PALLET WIDE KONTEYNER İÇİN GENEL BİLGİ

Bazen kısaca “flat” olarak da adlandırılır. Bu tip konteynerin iki kenarı ve üstü yoktur. Bazen her iki baş kısmı da yerinden çıkarılabilir. Flat konteyner her iki yandan ve üstten taşmalı malların yüklenmesine uygunluğu nedeniyle navluna oldukça fazla surcharge eklenebilir. Konteynerin tabanı çok kalındır.

20′ FLAT RACK (FR)

40′ FLAT RACK (FR)

40′ REEFER HIGH CUBE (RFHQ)

SOĞUTMALI (REF.) KONTEYNER İÇİN GENEL BİLGİ

Konteynere takılan ve elektrik ya da dizel motor ile çalıştırılan bir soğutma ünitesi ile, genellikle gıda ürünleri başta olmak üzere, diğer yüklerinde soğutma kontrollü olarak taşınmasında kullanılır.

GEMİ TİPLERİ

1) HANDYSİZE

Handysize gemilerin taşıma kapasitesi azami 39,999 dwt kadardır. Bu gemiler ağırlıklı olarak küçük dökme yükleri taşımakla uğraşmaktadır. Bu gemiler gittikçe artan oranlarda bölgesel ticaret rotaları kapsamında çalışmaktadır. Handysize gemiler uzunluk ve su çekimi kısıtlamaları olan küçük limanlar için idealdirler. Geminin yük donanımı, yük yükleme ve tahliyesine yönelik altyapı eksikliği bulunan iimanlarda hizmet verebilmelerine imkân tanır. Handysize gemiler ağırlıklı olarak Japonya, Güney Kore, Çin, Vietnam, Hindistan ve Filipinler’deki tersanelerde inşa edilirler. Ayrıca birtakım başka ülkeler de küçük dökme yük gemileri inşa edecek uzmanlık ve kapasiteye de sahiptir. Günümüzde inşa edilen en yayın handysize gemiler 10 m (33ft) su çekimi ile 32,000 DWT ebadındadır. Bu gemilerde yük elleçleme için dört adet güverte üstü vinci ile beş adet yük ambarı bulunur. Bazı handysiz gemiler ayrıca güvertede ahşap kütüklerin kolay yüklenmesine yönelik puntellerle donatılmıştır.

2) HANDYMAX/SUPRAMAX

Handymax ve Supramax 60,000 dwt altı kapasiteye sahip dökme yük gemileridir. Bir Handymax gemisinin kapasitesi genellikle 35,000 ile 50,000 DWT arasındayken Supramax gemiler 50,000 ila 60,000 DWT ile kısmen daha büyük ebatlıdırlar. Modern handymax tasarımlar ebat olarak genellikle 52,000-58,000 DWT’dirler. Bu dökme yük gemileri boy ve su çekimi kısıtlamalarına sahip küçük limanlar veya yük aktarma
altyapısına sahip olmayanlar limanlar için idealdir. Sonuç olarak Handymax ve Supramax dökme yük gemileri 10,000 DWT üstü dökme yük gemilerinin çoğunluğunu temsil eder. Bu dökme yük gemileri ağırlıklı olarak demir cevheri, kömür, çimento, bitirimli çelik, gübre ve tahıl gibi kuru yük taşımak için
kullanılmasına rağmen bu kategori zaman zaman küçük ebatlı petrol tankerlerini tanımlamak için de kullanılmaktadır.

Handysize gemilerin yanı sıra günümüzde Handymax ve Supramax gemiler de operasyonda olan en küçük dökme yük gemileri arasında sayılmaktadır. Bir handymax gemi 5 yük ambarı ve 30 metrik ton kaldırma kapasitesine sahip 4 vinç ile tipik olarak 150-200 m (490-655ft) uzunluğundadır. Bu gemiler güverte üstü vinçlerle donatıldıklarından daha az gelişmiş limanlara yük taşımak için en iyi seçeneği sunmaktadırlar. Bu dökme yük gemileri küçük hacimli kuru yük nakliyesinde kullanılırlar ve hatta farklı ambarlarda farklı yük çeşitlerinin taşınmasına da imkân tanırlar. Handymax kategorisinde Supramax gemiler Panamax gemilerin sahip oldukları daha fazla yük taşıma kapasitesine ve gemide yük elleçleme esnekliğine sahip olmaları nedeniyle mal göndericilerinden yoğun talep görmektedirler. Bu gemilerin uygun ebadı dünya çapındaki daha fazla liman ve terminalde ticaret yapılabilmesine imkân tanır. Tahminlere göre Supramax kategorisi bugün inşa edilen handymax gemilerin %90’ından fazlasını teşkil etmektedir. Handymax gemiler başta
Japonya, Güney Kore ve Çin olmak üzere ağırlıklı olarak Asya’da yerleşik tersanelerde inşa edilmektedir.

3) PANAMAX

Panamax gemilerin taşıma kapasitesi 60,000-79,999 dwt aralığındadır. Bu gemiler kömür, demir cevheri, tahıllar ile daha az oranda da olsa çelik ürünleri, çimento ve gübreler gibi küçük dökme yükler taşır. Panamax gemiler Panama Kanalında geçebilmektedirler ve bu sayede farklı ticaret rotalarına erişim açısından daha çok yönlüdürler. Çoğu Panamax ve PostPanamax gemiler donanımsızdır ve bu nedenle kıyıda konuşlanmış yük elleçleme ekipmanları bu gemilere hizmet vermelidir. Ancak, ticaret esnekliğini artıran ve yükleme ile tahliye imkânları açısından yetersiz altyapıya sahip limanlarda çalışmaya imkân tanıyan gemi üstü vinçlerle donatılmış az sayıda gemi de bulunmaktadır. Panamax gemiler Panama Kanalından geçebilmektedirler ve bu sayede farklı ticaret rotalarına erişim açısından daha çok yönlüdürler. Çoğu Panamax ve Post-Panamax gemiler donanımsızdır ve bu nedenle kıyıda konuşlanmış yük elleçleme ekipmanları bu gemilere hizmet vermelidir. Ancak, ticaret esnekliğini artıran ve yükleme ile tahliye imkânları açısından yetersiz altyapıya sahip limanlarda çalışmaya imkân tanıyan gemi üstü vinçlerle donatılmış az sayıda gemi de bulunmaktadır.

4) POST-PANAMAX

Post-Panamax gemilerin taşıma kapasitesi 80,000 – 109,999 dwt aralığındadır. Bu gemiler standart Panamax gemilere kıyasla daha yüksek yük kapasitesiyle daha sığ su çekimi ve ene sahip olma eğilimindedir. Panama Kanalından transit geçemeseler de, bu gemiler özellikle su çekimi kısıtlı olan limanlardan yüksek kübik yüklerin yüklenmesi için tasarlanmışlardır.

5) CAPESIZE

Capesize gemilerin taşıma kapasitesi 110,000-199,000 dwt aralığındadır. Yalnızca dünyadaki en uzun limanlar bu büyüklükteki gemileri barındırabilecek altyapıya sahiptir. Capesize gemiler ağırlıklı olarak demir cevheri veya kömür ile daha az oranda da olsa tahılları genellikle uzun mesafe rotalarda taşımak için kullanılırlar. Capesize kategorisi büyük ebatlı dökme yük gemileri ile genellikle 150,000 dedveyt tonaj (DWT) üstü tankerlerden oluşur. Panamax ve Suezmax gemilere kıyasla hem su çekme büyüklüğü hem de DWT açısından çok daha büyüktürler ve bu nedenle de VLCC, ULCC ve dökme yük gemileri altında kategorize edilirler. Günümüzde çok büyük dökme yük gemilerine olan talebi karşılayabilmek amacıyla 400,000 DWT kadar DWT değerine sahip Capesize gemiler inşa edilmektedir.

Capesize gemiler büyüklük olarak Panama Kanalından geçemeyecek kadar (özellikle su çekimleri) büyüktürler. Bu nedenle de Atlantik ve Pasifik okyanusları arasında seyredebilmek için Cape Horn üzerinden transit geçiş yapmaları gerekir. Geçmişte Süveyş Kanalından da geçmeye elverişli olmayan bu gemilerin Hint Okyanusu ile Atlantik Okyanusu arasında seyredebilmek için Cape of Good Hope üzerinden uzun bir rotayı dolanmaları gerekmekteydi. Fakat Süveyş Kanalının 2009 yılında 18 metreden (60 ft) 20 metreye (66 ft) derinleştirilmesiyle birçok capesize geminin kanalın geçişine imkân sağlanmıştır. Büyük boyutları ve derin su çekimleri nedeniyle bu capesize gemiler dünyadaki yalnızca derin su terminallerine sahip büyük limanlara hizmet vermeye uygundurlar. Sonuç itibariyle bu gemiler dünya çapında nispeten az sayıdaki limana hizmet verebilmektedir. Bu gemiler genellikle kömür, demir cevheri ve hammadde malların taşınmasında kullanılırlar. Bu nedenle de tanker yerine genellikle dökme yük gemisi olarak adlandırılırlar.

6) BÜYÜK DEMİR CEVHERİ GEMİLERİ (VLOC)

Capesize gemilerin alt kategorisine 200,000 DWT üstü büyük demir cevheri gemileri (VLOC) ve büyük dökme yük gemileri (VLBC) dâhildir. Bu gemiler ağırlıklı olarak demir cevheri taşımak için tasarlanmıştır. Tahminlere göre capesize dökme yük gemilerinin yükünün %93’ünü demir cevheri ve kömür oluşturmaktadır. Standart bir capesize gemi 175,000 DWT civarındayken dökme cevher nakliye firmalarının gitgide artan taleplerini karşılayabilmek üzere son zamanlarda 400,000 DWT kadar veya daha üstü dökme yük gemileri de inşa edilmiştir. Günümüzde dünyada büyük capesize gemileri için büyük bir talep vardır. 200,000 DWT’den büyük capesize dökme yük gemilerinin sipariş defteri son yıllarda yükseliştedir. Fakat dünyadaki limanlardan yalnızca birkaçı 200,000 DWT’den büyük gemileri kaldırabilecek altyapıya sahiptir,
limana erişim capesize gemiler için büyük bir sorun olarak ortaya çıkmıştır. Bugün büyük capesize dökme yük gemilerinin çoğunluğu Avustralya-Çin ve Brezilya-Çin arası cevher nakliyesinde kullanılmaktadır.

KONTEYNER GEMİLERİ

HAVA YOLU TAŞIMACILIĞI

Günümüzde hava yolu sektörü diğer taşıma türlerine göre çok daha fazla ilgi görmekte ve bu ilgi gün geçtikçe de artmaktadır. Sektör, hava yolu taşımacılığının gerçek anlamda başladığı ilk yıllarından bugüne sürekli bir değişim süreci içinde kalmıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ülkeler arasında artan bloklaşma ve soğuk savaş zaten var olan sosyoekonomik farklılıkları daha belirgin bir hâle getirmiştir. Ülkeler
arasında meydana gelen büyük ekonomik ve politik farklılıklar ve bu ülkeler arasındaki ilişkiler tüm dünyadaki sektörleri etkilediği gibi hava yolu sektörünü de etkilemiştir. Hava yolu sektörünün özelliklerinden biri ulusal ve uluslararası politikalara karşı aşırı hassas bir yapıda olmasıdır. Diğer yandan ülkeler hava yolu sektörünü hep kendi kontrolleri altında tutmak istemektedir. Bu nedenle uluslararası
hava yolu taşımacılığı ülkelerin kendi politikaları çerçevesinde şekillenmiştir. Bunun en önemli etki ve göstergelerinden biri ülkelerin yaptıkları ikili anlaşmalarla hava yolu işletmelerinin hangi hatlarda operasyon düzenleyeceklerini belirlemiş olmalarıdır. Bu durumda hava yolu işletmelerinin pazara ulaşım ve erişim imkânları kendi amaçları, hedefleri, stratejileri doğrultusunda değil ülkelerin çeşitli faktörleri göz önünde tutarak belirledikleri politikalar doğrultusunda belirlenmektedir.

KARGO TAŞIMA ÜNİTELERİ

Havayolu kargo taşıma üniteleri, parça yüklerin derlenip toparlanması ve uygun koşullarda taşınmasında, yani standart ve güvenli hizmetin verilmesinde kolaylaştırıcı rol üstlenmektedir. Esasen kargo taşıma sistemlerinin amacı kargoyu birimlere ayırmak ve bu işlemi tamamladıktan sonra, bir noktadan diğer bir varış noktasına konteyner benzeri birimlerle götürmektir. Uçakların yükleme kapasiteleri, uçak tiplerine ve uçağın kargo kapısının boyutlarına göre değişir. Hava kargoları genellikle havayolu konteynerlerinde ve paletlerinde nakledilir. Bunlar, yükleme-boşaltma sırasında, havalimanında malın transferlerini çabuklaştırır ve kolaylaştırırlar. Kargo maliyetleri hesaplanırken genellikle yükün ağırlığı ile birlikte hacim olarak kapladığı yer de dikkate alınır. Hafif olan bir kargonun ambalajı büyükse maliyeti yüksek olacaktır. ÖĞRENME FAALİYETİ–3 AMAÇ ARAŞTIRMA 22-49 Havayolu kargo taşımacılığında uçakların taşıyabilecekleri yüklerin ağırlıkları ile ilgili sınırlamalar bulunmaktadır. Bu bakımdan kargo, ağırlık açısından mümkün olan en küçük miktara bölünerek taşınmalıdır.

HAVA YOLU KARGO TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN PALETLER

En çok kullanılan standart ölçülü beş temel palet aşağıdaki gibidir. Bu ölçüler: 1334 x 3175 mm. (60,4 x 125 inç) 2235 x 2743 mm. (88 x 108 inç) Canlı hayvan ve tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan standart bir palettir. 2235 x 3175 mm. (88 x 125 inç) 2438 x 3175 mm. (96 x 125 inç) 2438 x 6057 mm. (96 x 238,5 inç) Bu ölçülerdeki paletler genellikle 1 inç kalınlığındadır ve kenarlarında “seat track” (yük oturtma yerleri) ler vardır. Bazen bunlar yerine paletlerin kenarlarında ağ birleştirme noktaları bulunmaktadır. Paletler aynı zamanda diğer bazı ünitelerin alt kısımlarını oluştururlar.

1) ANA (ÜST) AMBAR AĞ YAPILI PALET – IATA 1/1S TİPİ (MAIN DECK PALLET WITH NET – IATA TYPE 1/1S-IATA PREFIX: PG)

MAKSİMUM YÜK KAPASİTESİ: Ölçüleri (genişlik x uzunluk x yükseklik): 13,680 kg. / 30,000 lb. 6,058 mm. x 2,438 mm. x 2,438 mm. 1 lb. = 0,455 gr. (238.5 inç x 96 inç x 96 inç) (1 inç = 2,54 cm)

HACİM & KULLANILABİLECEĞİ UÇAK TİPLERİ: 33.25 m3 / 1,174 ft3 Boeing 747F ft3 :(ayak küp), (cubic foot) = 28.32 litre

DARA: 400 kg. / 882 lb.

2) ANA AMBAR AĞ YAPILI PALET – IATA 2/2Q TİPİ (MAIN DECK PALLET WITH NET – IATA TYPE 2/2Q-IATA PREFIX: PM)

MAKSİMUM YÜK KAPASİTESİ: Ölçüleri (genişlik x uzunluk x yükseklik): 6,804 kg. / 15,000 lb. 3,175 mm. x 2,438 mm. x 2,438 mm. 1 lb. = 0,455 gr. (125 inç x 96 inç x 96 inç) (1 inç = 2,54 cm)

HACİM & KULLANILABİLECEĞİ UÇAK TİPLERİ: 17.16 m3 / 606 ft3 DC 10-30 kargo uçağı, Boing 747F

DARA: 130 kg. / 287 lb.

3) ANA AMBAR AĞ YAPILI PALET – IATA 2H TİPİ

MAKSİMUM YÜK KAPASİTESİ: Ölçüleri (genişlik x uzunluk x yükseklik): 6,804 kg. / 15,000 lb. 3,175 mm. x 2,438 mm. x 2,997 mm. 1 lb. = 0,455 gr. (125 inç x 96 inç x 118 inç) (1 inç = 2,54 cm)

HACİM & KULLANILABİLECEĞİ UÇAK TİPLERİ: 21.16 m3 / 747 ft3 DC 10-30 kargo uçağı, Boing 747F

DARA: 130 kg. / 287 lb.

4) AĞ YAPILI PALET – IATA 2WA TİPİ (PALLET WITH NET – IATA TYPE 2WA – IATA PREFIX: PM)

MAKSİMUM YÜK KAPASİTESİ: Ölçüleri (genişlik x uzunluk x yükseklik): 4,626 kg. / 12,200 lb. 3,175 mm. x 2,235 mm. x 1,626 mm. 1 lb. = 0,455 gr. (125 inç x 88 inç x 64 inç) (1 inç = 2,54 cm)

HACİM & KULLANILABİLECEĞİ UÇAK TİPLERİ: 9.91 m3 / 350 ft3 DC 10-30, Boing 747, 747F, 777, 767-300

DARA: 120 kg. / 264 lb.

5) AĞ YAPILI PALET – IATA 5 TİPİ (PALLET WITH NET – IATA TYPE 5 – IATA PREFIX: PA)

MAKSİMUM YÜK KAPASİTESİ: Ölçüleri (genişlik x uzunluk x yükseklik): 5,035 kg. / 11,100 lb. 3,175 mm. x 2,438 mm. x 1,626 mm. 1 lb. = 0,455 gr. (125 inç x 96 inç x 64 inç) (1 inç = 2,54 cm)

HACİM & KULLANILABİLECEĞİ UÇAK TİPLERİ: 15.8 m3 / 557 ft3 DC 10-30, Boing 747, 747F

DARA: 130 kg. / 287 lb.

6) ALT AMBAR AĞ YAPILI PALET – IATA 6 TİPİ

MAKSİMUM YÜK KAPASİTESİ: Ölçüleri (genişlik x uzunluk x yükseklik): 3,175 kg. / 7,000 lb. 3,175 mm. x 1,534 mm. x 1,626 mm. 1 lb. = 0,455 gr. (125 inç x 60.4 inç x 64 inç) (1 inç = 2,54 cm)

HACİM & KULLANILABİLECEĞİ UÇAK TİPLERİ: 6.94 m3 / 245 ft3 Airbus 300, Boing 747, 747F,

DARA: 90 kg. / 198 lb.

Instagram Hesabı‘mızı da takip edebilirsiniz!