Konteyner Nedir ve Konteyner Çeşitleri Nelerdir?

KONTEYNERLER NEDİR VE NE İÇİN KULLANILIR?

• Konteyner, uluslararası standartlara sahiptir.
• Taşımacılık sistemlerinde ürünlerin verimli, güvenli ve hasarsız taşınması için üretilmiştir.
• Çelik kutu şeklindedir.
• Yeniden kullanılabilir.

Konteyner içerisindeki malzemeler boşaltılmadan da konteyner ile birlikte farklı taşıma modları ile taşınabilir. Konteyner boyutları çeşitli ölçülerde olabilir ve ISO 6346 standartlarıyla belirlenmiştir. Konteyner farklı amaçlar için kullanılmakta ve günümüzde kullanılmakta olan 17 milyon konteyner olduğu düşünülmektedir.

KONTEYNER TAŞIMACILIĞININ TARİHİ YOLCULUĞU

Konteyner taşımacılığının ilk çıkış zamanları İngiltere ‘ deki maden sanayisine dayanmaktadır. İlk kez 1975 yılında vagona benzer konteynerlerle yüklenen kömürler yükleme boşaltma yapılmadan gemilere sevk edilerek taşıma yapılmıştır. 1830 ‘lara gelindiği zamanlarda artık özellikle gemilerde ve demiryolunda taşınabilen çok sayıda farklı türde konteynerler yaygın kullanılır hale gelmiştir. Başlangıçta ahşaptan olan konteynerler zamanla yerini demir konteynerlere bırakmıştır. Kapalı konteynerin ilk örnekleri ise 1900 ‘lerde görülmüştür. Birleşik krallıkta birçok demiryolu şirketi benzer konteynerler kullanmaktaydı. 1920 ‘lerde ise ihtiyaçlar doğrultusunda konteyner ölçüleri standartlaştırılmıştır. Ancak bu standartlaştırmalar o dönemde sadece İngiltere ile sınırlı kaldı.

ABD‘de ise yoğunluk olarak 1920 ‘lerde kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle Wisconsin, Chicago, Milwaukee, bölgelerinde yaygındı. Konteyner taşımacılığı 2. Dünya Savaşı zamanlarında özellikle ABD sanayisinde yaygın olarak kullanıldı.

1995 yılında taşımacılık şirketi sahibi olan Malcom McLean, mühendis Keith Tantlinger ile beraber çalışmalar yaparak farklı taşıma yöntemleriyle taşımaya uygun ve evrensel olan konteyner ölçü standartlarını geliştirmeye başladılar. Ve buldukları konteyner 8 feet (2.4m) yüksekliğinde 8 ft (2.4 m) genişliğinde ve 10 ft (3.0 m) uzunluğundaydı. Bu konteyner 25 mm (0.98 in) kalınlığında çelik sacdan yapılacaktı. Rahatça kaldırılıp indirilmesi için konteynerin dört köşesinde kilit mekanizmaları eklenmiştir. Konteynerin standartlaştırılmasında ikilinin tasarımın patentini alması önemli bir adım olmuştur.

Konteyner taşımacılığının yoğunlaşmasıyla birlikte konteyner ölçülerinin standartlaşması çalışmaları yavaş ilerlemiştir. Ancak doğan ihtiyaçlar karşısında sonunda Avrupa demiryolları, ABD demiryolları, ABD Karayolları ve ABD deniz taşımacılığındaki yetkili kişiler bir araya gelerek ortak bir dil yakalamıştır. Ve buna göre öne çıkan 4 ISO standardı ile konteyner taşımacılığını standartlaştırmışlardır;

1. 1968 yılı Ocak ayında yürürlüğe giren R-668 ile tanımlar, ölçüler ve kriterler belirlenmiştir.
2. 1968 yılı Temmuz ayında yürürlüğe giren R-790 ile tanımlama markalama işaretleri belirlenmiştir
3. 1970 yılı Ocak ayında yürürlüğe giren R-1161 ile konteyner köşe aksamı tamamlanmıştır
4. 1970 yılı Ekim ayında yürürlüğe giren R-1897 ile genel amaçlı taşıma konteyneri için minimum iç ölçüler tanımlanmıştır.

Konteynerlerin standartlaştırılması yüklerin kolaylıkla taşınabilmesi ve oluşacak karışıklıkların önüne geçmek için oldukça önemlidir. Eğer konteynerler standartlaştırılmamış olsaydı taşıma esnasında bir çok karışıklığa sebep olacaktı örneğin; Türkiye ‘den yüklenen bir yük İngiltere ‘de yüklendiğinde sığmayabilir ya da boşluklar kalabilir bu da maliyetlerin artmasına sebep olacaktır. Standart hale geldiğinde hem konteynere yüklenen yüklerde hem de konteynerlerin araçlara yüklenmesinde oluşacak birçok sorunun önüne geçilmiş olundu.

KONTEYNER ÇEŞİTLERİ

Konteyner uluslararası taşımalarda taşınmakta olan ürünlerin hasarsız, güvenli, hızlı ve verimli elleçlenmesinin yapılması için önemlidir. Ve farklı konteyner çeşitleri vardır.

• Standart Konteyner (Standart Container)
• Yüksek Konteyner (High Cube Container)
• Üstü Açılabilir Konteyner (Hard Top Container)
• Üstü Açık Konteyner (Open Top Konteyner)
• Açık Konteyner (Flatrack Container)
• Platform Konteyner (Platform Container)
• Soğutmalı Konteyner (Refrigerated Container)
• Tank Konteyner (Tank Container)
• Dökme Yük Konteyner (Dry Bulk Container)
• Havalandırmalı Konteyner (Ventilated Container)

1. STANDART KONTEYNER (STANDART CONTAINER)

Genel yükleri taşımak için kullanılır. Taşınacak yükler ağır tonaj veya az ise standart konteyner kullanılmaktadır. Uzunluğu 6 metre, en ve yüksekliği 2,35 metredir. 25 – 30 ton arasında yük taşımaya uygundur. En sık kullanılan konteyner türüdür. Genel kullanım için üretildiği için kapı girişinden sığabilen tüm ürünler standart konteyner ile taşınabilmektedir.

2. YÜKSEK KONTEYNER (HIGH CUBE CONTAINER)

Bu tip konteynerler nispeten hafif ancak hacmi yüksek ürünlerin taşınmasında kullanılmaktadır. Yükseklikleri normal 40’  konteynere göre 30 cm daha yüksektir.

3. ÜSTÜ AÇILABİLİR KONTEYNER (HARD TOP CONTAINER)

Tavanı açılabilir. Çelikten oluşmaktadır. Üstü açılabilir olduğu için yüklenmesi zor olan yükler tavandan rahatlıkla yüklenebilmektedir. Özellikle de kapıdan yüklemenin güç olduğu yüklemelerde kullanılır.

4. ÜSTÜ AÇIK KONTEYNER (OPEN TOP CONTAINER)

Üzeri açık bırakılabilir ya da isteğe bağlı olarak branda ile örtülebilen konteyner türüdür. Özellikle brandanın esnekliği sayesinde yüksekliği fazla olan yüklerin kolaylıkla taşınabilmesine olanak sağlar.

5. AÇIK KONTEYNER (FLATRACK CONTAINER)

Tavan ve yan duvarları olmayan konteyner türüdür. Özellikle standart ve üstü açık konteynerlere sığmayan yükleri taşımak için tercih edilmektedir. Jeneratör, geniş iş makinesi, geniş ve yüksekliği fazla olan yükleri taşımada kullanılmaktadır.

6. PLATFORM KONTEYNER (PLATFORM CONTAINER)

Güçlü bir tabana sahiptir. Bu konteynerlerde özellikle yat  ve benzeri ön ve arka taraflardan taşması muhtemel olan yükleri ve yüksek ağırlıkta olan yükleri taşımak için kullanılmaktadır sadece tabanı olduğu için büyük ölçekli yüklerin taşınmasında kolaylıklar sağlamaktadır.

7. SOĞUTMALI KONTEYNER (REFRİGERATED CONTAINER)

Soğutmalı konteynerlerin iç sıcaklığı kontrol edilebilir. Soğutmalı konteynerler kendi soğutma ünitelerini barındıran gemilere yüklendiği zaman geminin güç kaynağından faydalanarak gerekli enerjiyi sağlamaktadır. Özellikle gıda taşımacılığında bu konteyner kullanılır. Taşıma zamanı boyunca sıcaklık değerleri çeşitli kayıt cihazları ile gözlemlenmekte ve konteyner dışında bulunan panel sayesinde kontrol edilmektedir.

8. TANK KONTEYNER (TANK CONTAINER)

Silindirik bir tankın çelik dikdörtgen konstrüksiyon yapının içerisine yerleştirilmesi ile kullanılır hale gelmektedir. Sıvı ve gaz halinde olan yüklerin taşınmasında kullanılmaktadır. Tank konteynerlerinde tankın minimum %80 inin dolu olması gerekmektedir burada amaç sarsıntılarda oluşacak çalkantıları engellemektir. Tankın maksimum %95 oranında doldurulması gerekmektedir bu oranın üstüne çıkmamalıdır,  burada amaç sıcaklık artışları ile birlikte genleşmenin tehlikeli bir duruma sebep olmasının önüne geçmek.

9. DÖKME YÜK KONTEYNER (DRY BULK CONTAINER)

Özellikle tarım ürünlerinin taşınmasında kullanılmaktadır. Buğday, arpa, yağlı tohumlar, kum gibi yükler ile dökme yük niteliğindeki taneli olan ürünlerin taşınmasında kullanılır. Yüklenecek ürüne ve yükleme sistemlerine göre konveyör, pompa, yer çekimi vs kullanılarak yüklemeye imkan tanır.  Bu tip konteynerlerde tavan kısmında 3 adet yükleme kapağı ve  kapı kısmında 2 adet tahliye kapağı bulunmaktadır.

10. HAVALANDIRMALI KONTEYNER (VENTİLATED CONTAINER)

Tepe ve taban profillerinde hava kanalları bulunmaktadır böylelikle doğal hava dolaşımına olanak sağlamaktadır. Genellikle 20’ olarak üretilmektedir. Havadar ortamda taşınması gereken yükleri taşımada kullanılır. Yangın olarak yeşil kahve tanelerinin taşınmasında kullanılmaktadır.

DÜNYA DEVİ OLAN EN BÜYÜK KONTEYNER ŞİRKETLERİ

1. NYK (Nippon Yusen Kabushiki Kaisha)
2. Evergreen Denizcilik Şirketi
3. CMA – CMG
4. Maersk
5. MSC
6. Hapang – Lloyd
7. APL
8. COSCO
9. HANJIN
10. CSCL

2021 KONTEYNER KRİZİ SEBEBİ VE SONUÇLARI

Konteyner krizinin ortaya çıkmasına sebep olan birçok faktör bulunmakta. Ve bu faktörler de birbirini tetikleyip konteyner krizinin çıkmasına sebep olmuştur. Bu sebeplerden başında pandemi sebebiyle bozulan planlar sonucunda mevcut konteynerlerin olması gereken yerde yani Asya ‘da olmaması gelmekte. Dünyadaki en büyük ithalatçı konumunda olan Çin ve diğer Doğu Asya ülkeleri Avrupa ve ABD’nin ihtiyacı olan birçok ürünü üretiyor ve konteynerler aracılığıyla taşınıyor. Ancak dolu giden bu konteynerlerin büyük bir çoğunluğu boş dönmekte.

Covid – 19 sonrasında Çin ABD ve Avrupa ya göre pandemi kısıtlamalarını daha hızlı bir şekilde bitirip normale döndü. Fakat boş konteyner kısıtlamalarının kısmen devam ettiği Avrupa ve ABD de konteynerler mahsur kaldı.

Uzmanlara göre konteyner krizini aşmak için oldukça fazla sayıda boş konteynerin Çin’e geri taşınması gerekmektedir.

Instagram Hesabı‘mızı da takip edebilirsiniz!