İş Modelleri Nelerdir?

B2B, B2C, C2C… bu harfler belirli iş modellerinin kısaltmalarıdır ve sizin için hiçbir şey ifade etmeyebilir. Bu harflerin anlam ifade edebilmesi ve bir iş modelini kolayca akılda tutabilmesi için öncelikle harflerin ne anlama geldiğini anlamanız gerekir.

C (Customer) = Müşteri = Kullanıcılar, müşteriler

B (Business) = İş = Satıcılar, tedarikçiler

Bu üç harfin kombinasyonu bir iş modelini tanımlar:

C2C — Tüketiciden Tüketiciye (Customer to Customer)

B2C — İşletmeden Tüketiciye (Business to Customer)

B2B — İşletmeden İşletmeye (Business to Business)

B2B NEDİR?

İki şirket arasındaki ticari faaliyet, “işletmeden işletmeye” anlamına gelen B2B kısaltması ile tanımlanır. Bu yöntemle hizmet verilen e-ticaret siteleri (Türkçeden “firmadan şirkete” olarak çevrilmiştir) müşterilere değil, farklı işletmelere satış yapmak için kurulmuştur. Üreticiler ve toptancılar, toptancılar ve perakendeciler veya tedarikçiler ve üreticiler arasındaki satışlar B2B iş modellerine örnektir.

B2B, pratik bir e-ticaret modeli olarak öne çıkıyor. Bu model ülkemizde ve tüm dünyada yaygındır. Bu modelin dünyadaki lokomotif ülkesi Çin’dir. Alibaba, Çin’deki en büyük B2B pazarıdır. Ülkemizde birçok işletme sisteme dahil edilmiş olup, depoda ürün birikimi sorunu ile karşılaşmadan işletmeler arası ticarete doğrudan katılabilmektedir. Türkiye’de KVK, Mobil Tel, Tekzen, Merve Optik, Ada Oto ve Migros gibi firmalar bu yaklaşımda başarılı olmuş firmalara örnek olarak gösterilebilir.

Temel olarak düşündüğünüzde, her şirket üretim faaliyetlerini sürdürmek için bir B2B iş modeli uygular. B2B iş modelleri için ana çalışma alanları şunlardır:

• Hammadde ticareti; bir şirketin üretim sürecinde ihtiyaç duyduğu hammaddelerin başka bir şirket aracılığıyla tedarik edilmesidir.
• Toptancı iş modeli; bir şirket ürünlerini toptan satış yapan başka bir şirkete satabilir.
• Operasyonel işbirliği; bir şirket ihtiyaç duyduğu hizmetler için diğer şirketlerden destek alabilir. Örneğin bu destekler halkla ilişkiler departmanları eksik olan danışmanlık firmaları, ürün pazarlama ve tutundurma stratejileri olan reklam firmaları olabilir.

B2B iş modeline bir örnek, bir otomobil markası üreticisidir. Bir arabanın oraya varabilmesi için elektronikten lastiklere kadar birçok parçanın bir araya getirilmesi gerekiyor. Üretim sürecine başlamadan önce bu parçalar tedarik edilir ve ardından araba üretilir. Otomobil şirketi, parçaları farklı tedarikçilerden tedarik ederek ve bunları bir araya getirerek, aslında otomobilleri düzinelerce markanın ortak çabasıyla satıyor.

B2B ticaret şu şekilde 3 farklı başlık altında incelenebilir:

ÜRÜN TABANLI B2B

Bu, fiziksel ürünler aracılığıyla işletmeler arası bir işlemdir. Fiziksel olarak satılan tüm ürünler, işletmeden işletmeye satılırsa, düştüğü ürün bazlı B2B alt başlığı olarak sınıflandırılabilir.

SERVİS TABANLI B2B

Hizmet tabanlı bir B2B iş modelinde, hizmetler işlemler arasında satılır. Reklam ajansları, finansal hizmet şirketleri ve pazarlama ofisleri tarafından sağlanan hizmetler buna örnek olarak gösterilebilir.

YAZILIM TABANLI B2B

İşletmeler arasında yazılım odaklı çözümlerin satıldığı bir e-ticaret modelidir. Tedarikçi firma, alıcı firmanın ihtiyaçlarına uygun yazılımlar geliştirir. Yazılım tabanlı B2B iş modelleri için CRM, e-ticaret yazılımı, otomatik yazılım satışı gibi birçok örnek paylaşılabilir.

B2B TİCARET NASIL YAPILIR?

İşletmeler arası ticaret, pratik bir satış yöntemi olmasına rağmen, tüketici satışına göre belirgin bir farkı vardır. Bu farklılıklar daha çok pazarlama alanında kendini gösterirken, hedef kitledeki firmalara ulaşabilmek için etkin bir strateji izlemek gerekiyor.

Geçtiğimiz birkaç yıl içinde, yukarıda paylaşılan 3 tür olan B2B ticareti geleneksel şekilde yürütülmüştür. Günümüzde internetten müşteri çekmeye daha fazla önem veren şirketler, sattıkları ürünleri web siteleri veya çevrimiçi pazar yerleri aracılığıyla göstererek hedef işletmelere ulaşabilmektedir.

B2B ticareti online kanallara taşımak; SEO, SEM, içerik pazarlama, sosyal medya, e-posta pazarlama ve pazarlama otomasyonu gibi pazarlama stratejilerinin önemini artırmaktadır. Listelenen pazarlama stratejileri kullanılarak aynı anda hedef firmaya ulaşılarak başarı sağlanabilir.

B2B ticaretin sorunsuz işleyişini sağlamak için pazarlamanın izlediği stratejilere ek olarak, müşteri ilişkileri yönetimine de yüksek öncelik verilmelidir. İşlemler arasındaki satış hacmi büyüktür ve bu satış hacmi için her iki tarafın da etkin bir şekilde iletişim kurması ve satın alma işleminden memnun olması önemlidir.

EN POPÜLER B2B TÜRLERİ NELERDİR?

MÜHENDİSLİK VE MAKİNE

Bir otomobil şirketi bir araç ürettiğinde ve bunu bir son kullanıcıya (bireysel) sattığında, süreç B2C’dir. Ancak fabrikalar doğrudan insanlara araba satmaz. Tipik olarak, bu tür işletmeler bunu bir yetkili bayi ağı aracılığıyla yapar. Yani bu işlem B2B’dir. Öte yandan yetkili satıcıların şahıslara otomobil satması durumu B2C’ye kaydırıyor. Ancak yetkili satıcı aracı bir nakliye şirketine satmışsa işlem yine B2B’dir.

EMTİALAR VE METAL İŞLEME İŞLETMELERİ

Bir petrol çıkarma şirketi bir petrol işleme tesisine satış yaptığında, işlem B2B’dir.

Aynı şekilde, bir rafineri onu bir benzin istasyonuna sattığında işlem B2B’dir. Son olarak, bir tüketici bir benzin istasyonundan benzin satın aldığında işlem B2C’dir.

REKLAM VE PAZARLAMA HİZMETLERİ

Çoğu durumda, bireylerin pazarlama ve reklamcılığa ihtiyacı yoktur. Dolayısıyla bu sektör B2B’nin temsilcisidir.

• Kimyasal Endüstri
• Kereste İşleme

Başka birçok endüstri örneği var, ancak bunlar ülkeye, ekonomiye ve diğer birçok faktöre bağlı.

B2C NEDİR?

E-ticaret denilince ilk akla gelen iş modeli B2C ticarettir. Tüm kişisel e-ticaret harcamaları, işletmeden müşteriye anlamına gelen bu yönteme dahil edilebilir. Bu modelde sadece ürün değil, hizmet de satılabilir. Dünyada ve Türkiye’de en yaygın e-ticaret modeli B2C ticarettir. B2C ticaret yapan işletmelere örnek olarak Amazon, Hepsiburada, Trendyol, N11, Çiçek Sepeti veya Gitti Gidiyor gibi tüm e-ticaret devleri ile Netflix ve Spotify gibi hizmet satan şirketler kullanılabilir.

B2C TİCARET NASIL YAPILIR?

İnternetin gelişmesiyle birlikte B2C ticaretinde taraflar geleneksel şekilde buluşurken, sanal mağazalarda toplantılar yapılmakta, tüketiciler şirketlerin sattığı çevrimiçi kanallar aracılığıyla ilgilerini çeken ürün veya hizmetleri satın alabilmektedir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan iki B2C işlem yöntemi vardır ve bu yöntemler aşağıda paylaşılmaktadır:

SANAL PAZARYERLERİ ÜZERİNDEN B2C TİCARETİ

Çevrimiçi pazar yerleri, günümüzün en popüler B2C iş modellerini uygulamak için bir kanaldır. Tedarikçilerin ürün veya hizmetlerini satmak için mağaza açmasına olanak tanıyan pazaryerleri, komisyon veya kurulum ücreti ile tüm ticaret koşullarını karşılamaktadır.

Bu yaklaşımda, satışa sunulan mal veya hizmetlerin teşhiri için gerekli altyapı ile piyasanın hazırlanması, kendi markasının gücüyle satış yapan işletmelere büyük avantaj sağlamaktadır. Satışlar için ödeme için, tüketici ile satıcı arasındaki işlem, kapıda ödeme veya VPOS adı verilen sanal bir POS sistemi kullanılarak yapılır.

E-TİCARET SİTESİ ÜZERİNDEN B2C TİCARETİ

Tedarikçiler müşterilerine e-ticaret siteleri aracılığıyla ulaşabilirler. Bu sistemde tedarikçiler, kendi sanal mağazaları üzerinden son kullanıcılara satış yapabilmekte ve herhangi bir aracıya komisyon ödemeden B2C işlemlerini gerçekleştirebilmektedir. Hazır e-ticaret paketleri veya özel yazılımlar gibi çözümlerle hayata geçirilen bir e-ticaret sitesi, doğru dijital pazarlama stratejisi kullanılarak 7/24 satış mağazasına dönüştürülebilir. Marka değeri arttıkça tedarikçileri daha geniş bir hedef kitleye satma fırsatı beklemektedir.

EN POPÜLER B2C TÜRLERİ NELERDİR?

SABİT SATIŞ NOKTASI

Evinizin yakınındaki büyük ve küçük mağazalar, hatta yakındaki bir bakkal bile B2C işletmeleridir.

MOBİL SATIŞ NOKTASI

Taşınabilir sosisli sandviçler ve kahve arabaları ve hatta sokak satıcıları (girişimciler), mobil mağazaların iyi örnekleridir.

FASTFOOD AĞI

McDonald’s veya Burger King gibi Rasta gıda zincirleri, kafeler, restoranlar, restoranlar, barlar vb.

E-TİCARET

En büyük endüstridir ve Amazon gibi mağazalardan çeşitli çevrimiçi mağazalar içerir. Nihai tüketiciye yönelik herhangi bir ürün veya hizmetle ilgilidir.

C2C NEDİR?

C2C ticaret, e-ticaretin gelişmesiyle ortaya çıkmış ve İngilizce’de “Tüketiciden Tüketiciye” anlamına gelen “Customer to Customer” kavramının kısaltılmış halidir. Bu yaklaşım, taraflardan birinin şirket olmaması gerektiğinin en iyi örneğidir. Bu yaklaşımda tüketiciler, doğrudan ürün veya hizmet satan açık artırmalar veya platformlar aracılığıyla işlemleri karşılayabilir ve tamamlayabilir.

Pazar güçlendikçe, C2C iş modeli giderek daha popüler hale geliyor. Tüketiciler, yeni veya kullanılmış ürün ve hizmetleri yukarıda belirtilen sanal platformlar aracılığıyla satmaktadır. Küresel C2C ticaretinde e-bay başı çekerken, ülkemde Owner, Owner, Ebay, GittiGidiyor, LetGo gibi platformlar üzerinden C2C ticareti yapılabilmektedir.

C2C TİCARET NASIL YAPILIR?

C2C işlemlerini yürütmek için, işlemin iki tarafı genellikle elektronik bir piyasada buluşur. İşlemin her iki tarafı da yukarıda belirtilen piyasalara üye olarak işlem yapabilir. Piyasada sergilenen ürün veya hizmetlerle ilgilenen platform üyeleri, satıcılarla güvenli bir elektronik ticaret (GeT) sisteminde veya fiziksel bir ortamda çalışarak işlemlerini tamamlayabilirler.

B2B, B2C, C2C ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?

Taraflar, B2B, B2C ve C2C işlemlerinin nasıl yürütüldüğü arasında farklılıklar yaratır. Kişilerin veya işletmelerin satış veya satın alma tarafındaki farklı duygusal yaklaşımları, her üç yaklaşımın da birbirine göre farklı özelliklere sahip olmasına neden olur. Örneğin B2B ticarette, her iki tarafın kurumsal kimliklerinin satış ve fayda temelli ticarette mantığın ön planda olmasına neden olduğu bilinirken, tüketicilerin duygularını başka şekillerde hareket etmek için kullandığı bilinmektedir. .Ayrıntılı açıklama, her yöntemin artılarını ve eksilerini anlamamıza yardımcı olur; B2B, B2C ve C2C işlem yöntemlerinin karşılaştırmasını aşağıda görebilirsiniz:

B2B VE B2C ARASINDAKİ FARKLAR

• B2B’de müşteriler ürün veya hizmetlerle mantıklı bir şekilde ilgilenir ve mantıklı kararlar alır. B2C’de ise müşteri karar verme sürecinde duygular ön plandadır.
• B2B ticaretin sürekliliği, yani ürünlerin tekrar satın alınma olasılığı B2C ticarete göre daha yüksektir.
• B2B ticaretinde ürün fiyatı, teslimat gibi koşullar esnektir. karşılığında pazarlık yapılır. B2C alanı taahhüt şartlarına kesinlikle uymakla yükümlüdür.
• B2B ticarette tüm karar vericilerin şirket olması, birçok kişinin onayını ve imzasını gerektirmektedir. B2C ticarette işlemler daha kısa sürede ve yerleşik düzenlemelere uygun olarak tamamlanır.

B2B VE C2C ARASINDA FARKLAR

• B2B’de işlemin her iki tarafı da tüzel kişidir ve işlem yasal belgeler aracılığıyla gerçekleştirilir. C2C’de taraflar herhangi bir kuruluşu temsil etmez ve yasal evrak yükümlülüğü olmaksızın işlemleri tamamlayabilirler.
• B2B, maliyet ve kar politikası gibi değişkenler nedeniyle geleneksel fiyatlandırma yöntemlerini benimser. C2C’de ise geleneksel fiyatlandırma yöntemlerine bağlı kalma zorunluluğu yoktur.
• B2B ticaretin ölçeği büyük olmasına rağmen, şu anda kullanılan ürün veya hizmetler küçüktür ve C2C aracılığıyla satılmaktadır.
• B2B ticarette her satış büyük bir organizasyon gerektirir. C2C işlemlerinde bir kişi satış yapmak için yeterlidir.

B2C VE C2C ARASINDAKİ FARKLAR

• B2C ticaretinde taraflardan biri şirket yani tüzel kişi iken, C2C ticaretinde her iki taraf da gerçek kişidir.
• B2C ticarette, şirketin yazılı satış politikasına uygun olarak ticaret yapın. Öte yandan, C2C ticaretinde insanlara olan güven esas alınır.
• B2C ticarette pazarlık yapılmazken, C2C ticarette taraflar birbirleriyle fiyat ve şartları müzakere edebilir.

KAYNAKÇA

www.iyzico.com/B2B B2C ve C2C Nedir? Arasındaki Farklar Nelerdir?

weepay.co/blog/b2b-ve-b2c-arasindaki-farklar-nelerdir

paytr.com/blog/b2b-nedir-b2b-ne-demek-824

www.niobehosting.com/blog/b2b-b2c-ve-c2c-nedir

https://www.hosting.com.tr/blog/b2b-nedir-b2b-vs-b2c-vs-c2c/

www.stockmount.com/e-ticarette-b2b-b2c-c2c-nedir-farklari-nelerdir/

www.wordstream.com/blog/ws/2019/05/20/b2b-vs-b2c

Instagram Hesabı‘mızı da takip edebilirsiniz!