İhracat Muhasebesi ve Başlıca Finansman Yöntemleri

TEK DÜZEN HESAP PLANI İÇİNDE YER ALMASI GEREKEN DIŞ TİCARETLE İLGİLİ HESAPLAR

100 KASA

• 100.50 Yabancı Paralar Kasası
• 100.50.001 Dolar
• 100.50.002 Euro

101 ALINAN ÇEKLER

• 101.50 Portföydeki Yabancı Çekler
• 101.50.001 Dolar
• 101.50.002 Euro
• 101.51 Tahsildeki Yabancı Çekler
• 101.52 Satıcıya Ciro Edilen Yabancı Çekler

102 BANKALAR

• 102.50 Vadesiz DTH Dolar
• 102.50.001 … Bankası
• 102.60.001 … Bankası
• 102.70 Vadesiz TL. Tic. Mevduat Hesabı
• 102.90 Yurt Dışı Bankalar Dolar
• 102.90.001 … Bankası

103 VERİLEN ÇEK VE ÖDEME EMİRLERİ (-)

• 103.50 ……….. Bankası

120 ALICILAR

• 120.50 Yurt Dışı Alıcılar
• 120.50.001 Alıcı (A)
• 120.51 Yurt İçi Alıcılar
• 120.51.001 Alıcı (B)

292 DİĞER KDV

• (192 Gibi)

300 BANKA KREDİLERİ

• 300.05 İhracat Kredisi
• 300.05.005 …….Bankası
• 300.06 İhracat (Akreditif) Kredisi
• 300.06.006 ….. Bankası
• 300.09.001 …. Dolar
• 300.09.002 ……. Euro

320 SATICILAR

• 320.50 Yurt Dışı Satıcılar
• 320.50.001 Satıcı A …… Yab. Para
• 102.70.001 …… Bankası

321 BORÇ SENETLERİ

• 321.50 Yabancı Para Borç Sent.
• 321.50.001 USD Borç Senetleri

329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR

• 329 50 Verilen Vadeli Çek ve Ödeme Emirleri

340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI

340 40 Alınan Yurtdışı Sip. Avans.

340 40 004 …. firması Yb. Para (peşin döviz)

126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR

• 126.01 Gümrük Depozito ve teminatları

127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR

• 127.50 Yurt Dışı Bırakılan İhr. Mal Bed.
• 127.50.001 Alıcı (B)’ ye ait
• 127.51 Vadeli Çekler
• 127.51.001 Portföydeki Vadeli Çekler

159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI

• 159.50 Verilen Yurt Dışı Sip. Avans
• 159.50.001 Ref.No…Yb. Para (Akreditif)
• 159.50.009 İthalat Bloke

190 DEVREDEN KDV

• 190.22 Önceki Dönemden Devreden İnd. KDV

191 İNDİRİLECEK KDV

• 191.23…. Ayı İndirilecek KDV

192 DİĞER KDV

• 192.01 İhr. Kaydı Tecil Edilebilir KDV
• 192.02 İhr. Kaydı Tecil Edilecek KDV
• 192.53 İade Alınacak KDV (Direkt İhracat)
• 192.64 İade Alınacak KDV (İhraç Kaydı)

220 ALICILAR

• 220.50 Yurt Dışı Alıcılar
• 220.50.001 Alıcı (A)
• 220.51 Yurt Dışında Bırakılan İhr. Mal Bedeli
• 220.51.001 Alıcı (C)’ye ait
• 191 İndirilecek KDV
• 191.23….. Ayı İndirilecek KDV

258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR

• 258.50 Makine Yatırımları
• 258.50.002 Makinesi Montaj Giderleri

259 VERİLEN AVANSLAR

• 259.50 Verilen Yurt Dışı Sipariş Avansları
• 259.50 002 Verilen Ref.No…..Yb.Para(Akreditif)

360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR

• 360.51 Ödenecek KDV
• 360.51 001 Öden. Sorumlu KDV

391 HESAPLANAN KDV

• 391.09 KDV Mahsup Hesabı

392 DİĞER KDV

• 392.02 İhr. Kay. Terk. Edil. KDV

492 GELECEK YILLAR ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLECEK KDV

• 392 Gibi

601 YURT DIŞI SATIŞLAR

• 601.01 Direkt İhracat
• 601.02 İhr. Kaydı Satışlar
• 601.09 İhr. Kur Farkları

646 KAMBİYO KÂRLARI

• 646.01 Döviz kasası ile ilgili kambiyo karları
• 646.02 DTH ile ilgili kambiyo karı
• 646.03 Yab. Çek. İlgili Kambiyo karı
• 646.05 Önceki Yıl İhracat Mal Bedeli Lehde kur farkı
• 646.09 Diğer Kambiyo Karları

656 KAMBİYO ZARARLARI (-)

• 646′ DAKİ HESAPLAR

760 PAZ. SAT. VE DAĞ. GİDERLERİ

• 760.05 Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
• 760.05.001 Navlun
• 760.05.002 Sigorta
• 760.05.003 Banka Giderleri
• 760.05.004 Güm. Komis. Ücr.
• 760.05.005 Güm. Komis. Gid.
• 760.05.006 İhr. Komisyonları
• 760.05.007 Diğer İhr.Giderleri
• 760.06 Çeşitli Giderler
• 760.06.001 Yurt Dışı Şey. Gi.
• 760.06.002 Bedelsiz Yurt Dışı Pazarlama Giderleri
• 760.06.003 KKE Belgesiz Yurt Dışı Pazarlama Giderleri
• 760.06.004 Numune Giderleri
• 760.06.005 Fuar Giderleri

260 HAKLAR

• 260.50 Lisanslar
• 260.50.001 Desen Kullanım Hakkı (Lisansı)

900 NAZIM HESAPLAR

• 900.00 Borçlu Nazım Hesaplar
• 900.01 Alacaklı Nazım Hesaplar

HESAP PLANINDA YER ALAN, İHRACAT İLE İLGİLİ HESAPLARA AİT AÇIKLAMALAR VE ÖRNEK MUHASEBE KAYITLARI

Önemli Husus : Aşağıdaki muhasebe terimleri , hesap isimleri ve kayıtlarla ilgili açıklamalar ; defter tutan muhasebeciler için yapılmamıştır. Bilgisayarlarla defter tutmak muhasebe sisteminin çok basit teknik bir yönüdür. İhracat işlemleriyle uğraşan kişiler ; kur farkı , kambiyo zararı ve karı , yurt dışında serbest bırakılan dövizler , ihraç kayıtlı satışlar , geri gelen eşya , bedelsiz numune giderleri gibi muhasebe bilgilerine sahip değilseler, ihracat işini tam yapamazlar. Günümüzde ihracat dünyasının bilgilerinin anlaşılmasu ve muhasebe bilgilerinin anlaşılması birlikte yürümekte, birini anlamadan d,ğerinde başarılı olmak mümkün olamamaktadır. (Meigs, WİLLİAMS, Haka, Bettner, Accounting, The Basis Business  Decisions, Irwin McGraw-Hill-Boston,1999)

100 KASA ; 100 50 YABANCI PARALAR KASASI

Kebir hesabının altında grup hesabı olarak açılır. Bu grup hesabının altında döviz cinslerine göre tali hesaplar açılır.

Şirket kasasında bulunan nakit dövizler bu hesapta izlenir. Ancak, kasada dövizler Dolar, Euro vs. olarak bulunsa bile, tutarı olarak hesapta YTL Karşılığı gösterilir. Bu durumda da dövizin YTL karşılığı bulunurken hangi kurun kullanılacağı meselesi ortaya çıkacaktır. Döviz şayet bir ticari alacağın tahsili olarak kasaya girmişse ; TCMB Efektif alış kuru kullanılır. Bankadaki Döviz Tevdiat Hesabından döviz olarak kasaya çekilmiş ise değerleme yapmaya gerek yoktur. Çünkü döviz sadece yer değiştirmiştir. Dövizlerin kasadan çıkışında ise ; Şayet döviz bir borcun ödenmesi, bir satıcıya avans verilmesi vs. şeklinde çıkıyorsa , TCMB efektif alış kuru kullanılır. Döviz bankaya yatırılırsa değerleme yapmaya gerek yoktur. Çünkü döviz sadece hesaplar arasında yer değiştirmiştir. Bir döviz bürosunda bozdurularak TL ‘ ye çevriliyorsa ilgili döviz bürosunun alış kuru kullanılır. Zaten Döviz Bürosu’nun ya da Banka’nın düzenleyeceği döviz alım belgesinde de bu durum görülecektir.

Dönem sonlarında kasadaki dövizler değerlenirken Maliye Bakanlığı ‘nın tebliğ ile yayınladığı değerleme kurları esas alınır. Dönem sonlarında yapılan değerleme ile dövizin o andaki rayiç değeri tespit edilmiş olur. Bu değer (TL olarak) ile dövizin kasaya girdiği tarihteki değer arasındaki fark , kur farkından doğan Kambiyo Kar veya zararını oluşturur.

Örneğin; 3 Aralık 2005 tarihinde kasaya 1000 $ girmiş olsa ve o günkü kur 1 $ =1,500 TL olsa kasaya kaydedilecek TL=1.500 olacaktır.

Bu 1000$ 31 Aralık 2005 tarihine kadar kasada kalmış olsa ve o günkü değerleme kuru da 1 Dolar = 1600 TL olsa , kasadaki 1000$ ‘ın , 31.12.2005 tarihindeki rayiç değeri 1600 TL olur. Burada doğan kur farkı dolayısıyla edinilen Kambiyo Karı (1.600 – 1.500 = 100) ‘dir.

Hesap planımıza göre; bunun muhasebe kaydı şöyle olacaktır.

____________31.12.2005_______________

100 KASA                                                                                            100

     100.50 Yabancı Paralar Kasası

     100.50.001 Dolar(1000 Dolar)

     646 KAMBİYO KARLARI                                                                                           100

            646.01 Döviz Kasası ile ilgili Kambiyo Karı

            646.01 001 Dolar (1000 Dolar)

( Lehte Kur farkından Dolayı Kambiyo Karı)

__________________ / _______________________

Dövizler hesaba TL karşılığı tutarlarla işlenirken, muhasebe fişinin ve dolayısıyla yevmiye maddesinin açıklama sahasında döviz tutarı belirtilmelidir. Ayrıca, döviz mevcutlarının kolayca takibi için ; gerek kasadaki dövizler ve gerekse bankalardaki veya müşterilerden alacaklar veya satıcılara verilen Avanslar vs. şekindeki dövizler, hesaplarda T olarak takip edilirken yevmiye maddelerinin açıklama sahasında döviz tutarlarının belirtilmesi gerektiği gibi , aynı zamanda bu dövizler bulunduğu yerler itibariyle ayrımlı olarak 900’lü Nazım hesaplarda da gösterilmelidir. Nazım hesaplarda dövizler döviz olarak gösterilir. TL karşılıkları nazım hesaplarda gösterilmez. Dolayısıyla; yukarıdaki örneğimizde belirttiğimiz kasadaki 1000 Dolar nazım hesaplarda şu şekilde gösterilir.

900 NAZIM HESAPLAR

       900.00 Borçlu Nazım Hesaplar

        900.00.001 Dolar

               900.NAZIM HESAPLAR

                      900.01 Alacaklı Nazım Hesaplar

                      900.01.001 Dolar

_______________ / __________________

101 ALINAN ÇEKLER

101 50 PORTFÖYDEKİ YABANCI ÇEKLER : 

Alınan , tahsil edilen ve üçüncü kişilere ciro edilen çeklerin muhasebe kayıtları o tarihteki TCMB döviz alış kuru ile değerlendirilerek yapılır.Döviz çeklerinin dönem sonlarındaki değerlemeleri döviz kasalarında olduğu gibidir.Ancak Döviz kasalarındaki dövizler Efektif alış kuru ile değerlendiği halde, Dövizli çekler Döviz alış kuru ile değerlenir.

102 BANKALAR

Dövizli Banka Hesabı (DTB) ya da Döviz Tevdiat (DTH) Hesabı ile ilgili muhasebe kayıtları ;

DTH’na yatırılan döviz, kasadan yatırılıyorsa veya yurt dışı müşterilerden gelen mal bedeli dövizler DTH’nda döviz olarak tutuluyorsa , değerleme yapmaya gerek yoktur. Çünkü, döviz sadece aktif hesaplar arasında yer değiştirmiştir. Esas olan dövizin dönem sonlarında değerlenmesidir. Şayet döviz bir ödemede kullanılırsa veya TL’ ye çevrilirse, zorunlu olarak dönem sonları beklenilmeden işlem tarihi itibariyle değerlenmelidir. Eğer önceki yıl ihracat mal bedelleri bozdurulurken aleyhde kur farkı oluşursa 611 hesap yerine 656 Kambiyo Zararları Hesabı kullanılır.

İhracatçı firmaları denetlerken bazı firmaların, İhracat Bedellerinin fiili ihraç tarihinden itibaren ilk 90 günde gelmesi halinde serbest bırakılan %30 ‘luk kısmı ile 100 bin doların altındaki Kambiyoya göre terkin edilen ihracat bedellerini , firmalar tarafından DAB’ a bağlanmadan SWİFT mesajı ile mesajın geldiği tarihteki kur üzerinden 120 ALICILAR Hesabını kapattıkları gözlenmektedir. Oysa Merkez Bankası Genelgesine göre 2002 Ocak ayından itibaren bu imkan kaldırılarak DAB’a bağlanma zorunluluğu getirilmiştir. Yeni düzenleme ile 180.gündeki döviz kuru dondurulmadığına göre yasal kur değerlemesi yapılması gerekiyor. Tamamı DAB’a bağlanıp tasfiye edilmeyen yurt dışı alacakların (Bankalar tarafından terkin edildiği için 120’li hesaptan çıkarılsa bile) “YURT DIŞINDA BIRAKILAN PARALAR” adıyla örneğin; 127 ‘li hesabın bir alt kırılımında -müşteri isimleri ayrı ayrı gösterilerek veya müşterilerden alınıp da getirilmediyse ve yurt dışında bir bankaya yatırıldıysa bu banka hesabında takip edilerek , belgelerle yurt dışı harcama ve masraflarda kulanıldığı belgeleninceye veya ortaklara ödendiğine dair kayıt girinceye kadar , DEĞERLENİP vergi matrahının tespitinde dikkate alınmalıdır. Aksi takdirde özellikle kurun yükseldiği dönemler için vergi dışı bırakıldığı gerekçesiyle eleştiriye muhatap olunulabilir.Öte yandan 100 bin dolar ‘ın üzerindeki açık ihracat hesapları Kambiyo Müdürlüklerince mücbir sebeplerin ispatı ya da bir önceki yıl ile ilgili yılda başvuru tarihine kadarki DAB’ a bağlanmış ihracat bedellerinin %5 ‘i ile yapılmaktadır. Burada da yukarıdaki aynı açıklamalar geçerli olup, muhasebe kaydı da aynı şekilde yapılmaktadır.

103 VERİLEN ÇEK VE ÖDEME EMİRLERİ (-) :

Yabancı paralı çek keşide edildiğinde, keşide tarihindeki TCMB alış kuru üzerinden kaydedilir. Çek tutarı döviz olarak nazım hesapta takip edilir. Çek vadesinde tahsil edildiğinde, aleyhte kur farkı doğarsa , Çekin verildiği satıcıdan KDV dahil kur farkı faturası istenir. Verilen Dövizli Çekler dönem sonlarında değerleme kuru ile değerlenir. Kur farkı, satın alınan ilgili mal veya Sabit kıymetin maliyetine verilir veya duruma göre ( Vade farkı gibi) finansman gideri olarak kaydedilir.

Keşide, bir çek veya bir poliçenin düzenlenerek imza edilmesi ve ödeme emri niteliğindeki bu çek ya da poliçenin muhataba ibraz edilmek üzere lehdara veya hamile verilmesi anlamına gelir.

120 ALICILAR

120 50 YURT DIŞI ALICILAR

Mal veya hizmet satışlarında yurt dışı müşteriler fatura tarihindeki TCMB alış kuru üzerinden borçlandırılır. Yurt dışı satışlar hesabı alacaklandırılır. Yurt dışınaki müşteriye gönderilecek fatura yabancı dilde düzenlenir. Türkiye’de geçerli olan fatura ise ; tutarları yabancı para birimi olmakla beraber açıklamaları Türkçe olarak düzenlenmelidir. Yurt dışına kesilen faturalarda KDV yer almaz . Çünkü; mal ve hizmet ihracatı KDV ‘den istisna edilmiştir. Yurt dışı alacaklar tahsil edildiğinde Alıcılar hesabı kayıt tarihindeki bedel üzerinden alacaklandırılır. Tahsil tarihindeki kur arasındaki farktan doğan lehte fark İhracat kur farkı olarak 601 yurtdışı satışlar hesabına alacak kaydedilir.

İhracat mal bedellerinin, çeşitli ülkelere göre değişen süreler olmakla beraber, normal olarak 180 gün içinde yurda getirilip döviz ise TL’ ye çevrilip DAB tanzim ettirilmesi gerekir. Kıbrıs ‘a ihracatta olduğu gibi ihracat TL müşteri bazında takip edildiği gibi , aynı zamanda müşteri cari hesabının altında fatura veya GB itibariyle Nazım hesaplarda takip edilmelidir. Yurtdışı alacakların tamamının 180 günde veya %70 ‘inin 90 gün içinde yurda getirilmesi mecburiyeti varken, hizmet ihracatı dolayısıyla olan alacaklarda bu zorunluluk yoktur.

İHRACAT MUHASEBESİNDE DİREKT İHRACATTA GEREKLİ OLAN BELGELER

Dilekçe ekinde ;

1. İlgili dönem KDV Beyannamesi fotokopisi (2 Nüsha)
2. Satış fatualarının şirketçe tasdikli fotokopileri
3. Gümrük beyannameleri ( Noter veya YMM’ce tasdikli) fotokopileri
4. ( Bazı Vergi Dairelerince istenen) Satış faturalarındaki bilgilerle gümrük beyannamelerindeki bilgileri içeren karşılaştırma tablosu (2 Nüsha)
5. İndirilebilir KDV Listesi (2 Nüsha) ve listeyi içeren disket yada CD (1 adet)
6. Yüklenen KDV Listesi (2 Nüsha)
7. Yüklenilen KDV hesaplama tablosu
8. ( Teminatlı iade talebinde bulunulacaksa) Teminat mektubu ve teminat çözümünün YMM raporu ile yapılacağına dair yazı
9. (Tam tasdik varsa) YMM Tam Tasdik ile sözleşmesi fotokopisi (2 Nüsha)

TÜRKİYE’DEN YURT DIŞINA GİDECEK SERMAYE 

1. 5 milyon ABD dolarının altında ise, izne tabi olmaksızın serbestçe transferi yapılır. Sadece ilgili firma ve transferi yapan banka tarafından Hazine Müsteşarlığı Banka ve Kambiyo Genel Müdürlüğüne bilgi verilir.
2. 5 milyon ABD dolarını aşan transferlerde, 150 milyon ABD dolara kadar olan müracaatlar Hazine Müsteşarlığınca incelenerek neticelendirilir, bu miktarın üzerindeki müracaatların incelenmesi Müsteşarlıkça yapılır ve Bakanlar Kurulunun onayına sunulur. 

YURT DIŞINDAN EFEKTİF OLARAK GETİRİLEN İHRAÇ BEDELLERİNE AİT UYGULAMA

1 Ocak 2022 ‘ den itibaren ihracat mal bedelleri ile Transit Ticarete ait Satış Bedellerinin ve Yolcu Beraberi Satış Bedelinin EFEKTİF olarak getirilmesi halinde , ülke farklılaştırılması ve miktar istisnası gözetmeksizin giriş gümrüğünde Döviz Beyan Tutanağının düzenlettirilmesi gerekmektedir. Bankalar bu tutanak olmadan ihracat bedeli dövizi bozmamaktadırlar. Bu şekilde daha evvel uygulanan 50.000 dolara kadar belge aranmama kolaylığı kaldırılmıştır.

Mal ihraç eden kuruluşlar , ihraç bedeli dövizlerin en az %70 ‘ini fiili ihraç tarihinden itibaren 90 gün içinde yurda getirerek, bankalar veya özel finans kuruluşlarına satarlarsa, ihracat bedelinin kalan %30’ unu serbestçe tasarruf edebilirler.

DIŞ TİCARETİN FİNANSMANI

Uluslararası bankacılık hizmetleri sunan bankalar açısından en önemli piyasa, Avrupa piyasalarıdır. Çünkü, bu piyasalar hem mevduat hem kredi piyasası özelliklerine sahiptir. Özellikle Londra piyasasında, karşılık oranı düşük olduğundan ve faiz (LİBOR eğer Frankfurt’ da ise FİBOR) oranlarına herhangi bir tavan getirilmediğinden birçok banka bu merkeze yönelmiştir.

Öte yandan, Londra’da uluslararası bankaların en önemli müşterileri durumundaki uluslararası iş çevreleri için, son derece önemli gelişilmiş para ve sermaye piyasaları, sigorta, ulaşım ve haberleşme imkanları gibi alt yapı hizmetleri etkin ve uygun bir kompozisyonda sunulabilmektedir. Bunun yanında, Singapur ve Bahama gibi bazı finansal merkezler, buralarda faaliyette bulunan bankalara , karşılık oranı ile aktiflere uygulanan ortalama faiz oranının düzeyine bağlı olarak değişen, yukarıdakine benxer bir maliyet avantajı da sağlamaktadır. Bankacılık sisteminde ortaya çıkan değişiklikler ve yenilikler, bankaların uluslararası işlem ve faaliyetlere yönelmesini etkilemiştir. Özellikle, elektronik bankacılık, bankacılık sektörüne faydaları, maliyetini hayli aşan yeni imkanlar sunmuştur. Bankacılığa getirilen kısıtlamalar bu sayede atlatılmış, mevduat ve kredilendirme işlemlerinde ulusal sınırlar aşılmış ve dünya ölçeğinde etkin ve süratli çalışan bir haberleşme ağı kurma olanağı doğmuştur. Uluslararsı iktisadi işlemlerde ödeme yapabilmek için kambiyo denilen yabancı ülke parasını temsil eden belgeler kullanılır. Kambiyo bankalardan ulusal para karşılığında elde edilir. Kambiyo satın almak isteyenleri ;

• Yabancı ülkelerden mal satın alanlar (ithalatçılar),
• Dış ticaretle ilgili işlemlerden dolayı yabancı kişi ve kurum hizmetlerinden faydalananlar,
• Dış ticaretle ilgili olmayan nedenlerden dolayı yurt dışına para çıkarmak isteyenler,
• Yabancı ülkelerde yatırım yapmak isteyenler, olmak üzere gruplandırabiliriz.

DIŞ TİCARETİN FİNANSMANINDA TÜRK EXİMBANK’IN ROLÜ

Türkiye İhracat Kredi Bankası AŞ./Türk Eximbank, 31 Mart 1987 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlanan 3332 sayılı Kanun’un verdiği yetkiye istinaden 21 Ağustos 1987 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlanan 87/11914 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmuştur.

Türk Eximbank’ın temel amacı; ihracatın geliştirilmesi, ihraç edilen mal ve hizmetlerin çeşitlendirilmesi, ihraç mallarına yeni pazarlar kazandırlması, ihracatçıların uluslararası ticarette paylarının artırılması ve girişimlerinde gerekli desteğin sağlanması, ihracatçılar ile yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitler ve yatırımcılara uluslarası piyasalarda rekabet gücü ve güvence kazandırılması, yurt dışında yapılacak yatırımlar ile ihract maksadına yönelik yatırım malları üretim ve satışının desteklenerek teşvik edilmesidir.

Türkiye ‘ de ihracatın kurumsallaşmış tek asli teşvik unsuru olan Türk Eximbank, bu amaca yönelik ihracatçıları, ihracata yönelik üretim yapan imalatçıları ve yurt dışında faaliyet gösteren müteahhit ve girişimcileri kısa, orta, uzun vadeli nakdi ve gayrinakdi kredi, sigorta ve garanti ve sigorta işlemlerini aynı çatı altında toplamış olması, ihracatçı firmalara verilen hizmetlerde bir bütünlük oluşturulmasına imkan tanımaktadır.

Türk Eximbank 2002 yılında 2.3 milyar ABD Doları tutarında nakdi kredi desteği ve 2,7 milyar ABD Doları tutarında sigorta/garanti imkanı sağlayarak ihracata toplam 5 milyar ABD Doları seviyesinde bir destek vermiştir. Böylece, Banka nakdi ve gayrinakdi destekleri ile ihracatın yaklaşık %14’üne finasman desteği sağlanmıştır.Türk Eximbank’ın nominal sermayesi 750 trilyon TL olup, bunun 658 trilyon TL tutarındaki kısmı 31 Aralık 2002 itibariyle ödenmiştir. Aynı tarih itibariyle Banka ‘nın aktif toplamı ise 4,6 katrilyon TL’dir.

Yukarı kısımlarda belirttiğim bir diğer belirttiğim terim olan “Kambiyo’yu” detaylandırmak isterim.

KAMBİYO MEVZUATI

KAMBİYO’NUN TANIMI VE KAPSAMI

Kambiyo karamı İtalyanca kökenli bir kelime olup, İtalyanca ‘cambiare’ kelimesinden türemiş ‘cambio’ sözcüğünden gelmektedir. Kambiyo Türkçe ‘de iki ülke parasının birbiriyle değiştirilmesi işlemidir. Günümüzde kambiyo işlemleri denilince yabancı paralar üzerinden düzenlenen ticari senetler, çek, bono ve poliçe gibi belgeler anlaşılmaktadır. Döviz ve kambiyo işlemleri eş anlamda kullanılmaktadır. Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkı’ndaki kararda döviz terimi şu şekilde tanımlanmıştır. Döviz, efektif dahil yabancı para ödemeyi sağlayan her nevi hesap ve vasıtalardır.

Serbest piyasa işlemlerinin uygulandığı ülkelerde, yabancı paraların ulusal paraya göre değeri arz ve talebe göre piyasalarda belirlenir. Dış ticaret işlemlerinde yabancı para üzerinden alacakların tahsil edilmesi, borçların ödenmesi ya da para ve eşdeğer kıymetlerin ülkeler arası transferi kambiyo işlemlerini oluşturur. İthalatta ödemeler, sözleşme koşullarına uygun biçimde TL veya yabancı para olarak kambiyo mevzuatına uygun yapılır. İthalat işlemlerindeki denetim, yurt dışına gönderilen (transfer edilen) paraya karşılık ürün ve hizmetin yurda getirilip getirilmediğinin kontrol işlemidir. İhracat işlemlerinde ise ihraç edilen ürün ve hizmet bedelinin yurda gelip gelmediğinin kontrolü yapılmaktadır. Bu kontrollerin ülkeler açısından faydası ihracat ve ithalat işlemleri sonucunda ödemeler dengesini sağlayabilmek ve açık vermesini önlemektir.

KAMBİYO DENETİMİ

Kambiyo denetimine yetkili elemanlar ile kambiyo müdürlükleri (kambiyo murakabe mercileri ) tarafından yapılan denetlemelerde bu kararda öngörülen işlemleri ifa eden kişilerden , işlemlerinde karar ‘a aykırılıklar tespit edilenler hakkında Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nun zabıt ve aramaya dair hükümleri uygulanır. Devlet daire ve müesseseleri ile Türkiye’ deki gerçek ve tüzel kişiler (özel kanun ve anlaşmalar gereğince dokunulmazlıkları tanınanlar hariç) bu kararlar konusuna giren işlerin murakabesi için yukarıda yazılı yetkili denetim elemanlarının mercilerinin yazılı olarak isteyecekleri bilgileri vermeye , evrak ve defterleri ibraz etmeye veya sürekli olarak durdurmaya veya müteakip işlemleri teminata bağlamaya, gerektiğinde bu teminatları kısmen veya tamamen Hazine’ye gelir yazmaya veya haklı ve mücbir sebeplerin mevcudiyeti halinde teminatı kaldırmaya yetkilidir.

Bankalar, yetkili müesseseler, kıymetli maden aracı kuruluşları ile ilgili diğer kuruluşlar Merkez Bankası ‘nca istenecek döviz işlemlerine ilişkin her türlü istatistiki bilgileri belirlenen sürelerde vermekle yükümlüdürler.

KAMBİYO İŞLEMLERİNDE KULLANILAN BELGELER

1. Döviz Satım Belgesi
2. Döviz Alım Belgesi
3. Transfer Bildirim Formu
4. Poliçe

Bu belgeler kambiyo mevzuatı hükümlerine göre düzenlenmek zorundadır.

KAYNAKÇA

• Atilla BAĞRIAÇIK , Etkin İhracat Yönetimi , Yaklaşım Yayıncılık , Ankara-2007
• Salih KAYA, İthalat, İhracat Ve Kambiyo İşlemleri, Beta Yayınevi, İstanbul-2008
• Doç.Dr Ferudun KAYA, Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi, Beta Yayınevi, İstanbul-2015

Instagram Hesabı‘mızı da takip edebilirsiniz!