Dağıtım Planlaması ve Yer Seçimi

DAĞITIM PLANLAMASI

Önceden belirlenmiş olan üretim tesislerinden müşterilere yapılacak taşımanın, taşıma maliyetini en aza indirgenecek şekilde yapılan planlama türüdür. Geliştirilen teknoloji ile depolara ve antrepolara yapılacak dağıtımın daha hızlı ve en düşük taşıma maliyetiyle gerçekleşmesini amaçlar. Tedarik zinciri sürecinde yürütülen işlemlerin kusursuz bir şekilde yerine getirilmesi önemlidir. Bölge depoları ihtiyaçlarını bildirerek, üretim tesislerinden depolara yapılacak olan dağıtım planı hazırlanır. Dağıtım planının yapılabilmesi için üretim tesisleri ve bölge depolarının gerekli ihtiyaçları ile üretim yerlerinden depolara yapılacak olan ulaştırma maliyetlerinin hesaplanması gerekmektedir. Dağıtım Planlaması yapılmadan önce müşteri taleplerini, üretim tesislerinin kapasitelerini, depoları, taşıma maliyetlerini göz önünde bulundurmamız gerekmektedir. Dikkat edilmesi gereken iki unsur vardır.

1. KISIT

Bir üretim tesisinden depolara göndereceğimiz ürün miktarı, tesisin kapasitesinden fazla olmaması gerekir.

2. KISIT

Depolara göndereceğimiz ürün miktarı, depo ihtiyacından (talebinden) fazla olmaması gerekir.

Tedarik Zinciri kapsamında lojistik entegrasyonunu uygulayabilmemiz için operasyonel amaçları da bu doğrultuda yürütmemiz gereklidir.

• Lojistik süreçlerinde oluşan varyasyonları, süre ve performans sapmalarını en düşük düzeye indirgemek,
• Müşteriye sunduğumuz hizmetin kalitesini artırmak ve süreklilik yaratabilmek,
• Taşıma ekonomisi sağlamak ve kaynak kullanım verimliliğini artırmak,
• Stok seviyelerini minimize etmek ve stok maliyetlerini azaltmak.

Müşteri hizmet seviyesi arttırılırken pazar hakimiyeti de eş zamanlı olarak artış gösterecektir. Coğrafi lokasyonlarının , tesisler arasında ki bilgi akışının sağlanması, taşımacılık işlemlerinin üzerinde potansiyel bağ oluşturmaktadır. Tedarik Zinciri ağı kapsamında tesisler arasında ki dağıtım sistemini belirlemek, stok tutma maliyetlerini ve tesislerin işletme maliyetini de ortaya koymaktadır. Maliyetlerin kontrol edilebilmesi ve düşürülmesinin temel yolu, işletme ve arz zinciri kaynaklarını etkin ve verimli kullanabilmektir.

TESİS YERİ SEÇİMİ

Güvenilir ve düşük maliyetli kara taşımacılığının gelişmesinden önce, dünya ticaretine deniz taşımacılığı hakimdi. Bu durum taşımacılık faaliyetlerin liman şehirleri etrafında yoğunlaşmasına yol açmıştı. Bu dönemde ise yeni kurulacak tesis yeri için “ nerede “ sorusu, “ hangi liman çevresinde “ sorularını akıllara getirmeye başlamış oldu ve daha geniş kriterler çevresinde ele alınmaya başlandı. Günümüzde artık yapılan değişiklikler en önemli seçim kriterimizi de beraberinde getirdi ve akıllara “ulaşılabilirlik sorusunu“ soruyor. Tesise gelecek olan ürünlerin müşterilere ulaşabilmesi büyük önem arz ediyor. Yerçekimi ve sürtünme olduğu sürece, ulaşım ve ulaşılabilirlik önemini korumaya devam edecektir. Tesis yeri seçimi problemi bütün sektörlerde karar aşaması olarak problem olmuştur. Tesis yerinin stratejik olarak konumu firmanın başarısı için büyük etmendir. Firmanın rekabetçi üstünlüğünü de, avantajlarını da kullanmasını sağlamaktadır. Bu noktada Lojistik Köylerin büyük etkisi bulunmaktadır. Ülkemizde lojistik köylerin bulunmaması kentsel lojistiği etkilemektedir, tesisler şehir içine yoğunlaşmaktadır bu da trafik oluşumuna neden olmaktadır. Uluslararası kuruluşlar bu anlamda doğal kaynak kullanımı ve sermaye gibi konularda yerel avantajlardan yararlanmaktadır. Bir tesis yeri coğrafi seçimi, lojistik entegrasyonunun bir parçasıdır

Tesis yeri seçiminde dikkate alınması gereken kriterler Mikro ve Makro kriterdir. Makro kriterler, coğrafi bölge içinde ki tesisin kurulacağı yörenin seçimine ait kriterlerdir. Mikro kriterler ise, tesisin kurulacağı arazi parçası ile ilgili kriterlerdir. Tesis seçiminde önemli faktörleri şöyle sıralayabiliriz.

• Arazinin arsa ve yapım maliyeti,
• Arazi altyapısının tesis yapımına uygun olanak vermesi,
• Elektrik , su, doğalgaz kaynaklarına erişiminin kolaylık sağlanması,
• Düşünülen arazinin tesis için uygun büyüklükte olması.

ÜRETİM TESİSİ YERİ SEÇİMİ

Üretim tesisleri ham madde kaynaklarına ve Pazar alanlarına yakın yerlerde bulunmalıdır. Belirlenen ürün için kazanç ya da kayıp yok ise seçeceğimiz üretim tesisi yerleri için uygun yer seçmeliyiz. Yer seçimi yapılmadan önce Lojistik ağlarına, coğrafi konumuna, taşıma ekonomisine faydasına dikkat edilmelidir. Yer seçiminde etkileyen faktörler:

• Coğrafi altyapı imkanının olması,
• Ulaşım kolaylıkları,
• Fabrikanın depolara yakınlığı.

DEPO YER SEÇİMİ

Ürünlerin bir arada bulunması ve envanter kayıtlarının yapılabilmesi için konuldukları yerlere depo ya da ambar denir. Her sektör de ihtiyaç duyulan depolar endüstriyel bölgelerde yer almaktadır. Ülkemizde taşımacılık hizmeti gelişti ve müşterinin ürününün teslim edilme tarihleri verilmeye başlandı. Aynı anda ürünün taşınırken hangi güzergahta olduğunu anında öğrenme imkanı sağladı. Bu açıdan ele alındığında depo yerleri seçimi taşıma ya da sevkiyat yapılacak adreslere yakınlık göstermelidir. Tedarik gereksinimlerine yönelik depoların işletmelere yakın hatta içinde yer almalıdırlar. Ürünler depolara paletlerle sayıca fazla gelirler ancak depodan ürün çıkması adet şeklinde gerçekleşebilir. Artık günümüzde teknolojinin ilerlemesi ve yaygınlaşması ile birlikte sipariş paketlenip depodan çıkıyor ve mağazaya teslimatı yapılıyor.

TERMİNAL YERİ SEÇİMİ

Operasyonların yürütüldüğü yerlere terminal denir. Trafik süreçlerinin başlangıç ve varış yerleri olduğu için aynı zamanda transfer noktalarıdır. Terminal peron önemi hızla büyümüştür. Terminal peron büyütülmesi olanaklı olmadığından daha çok yeni terminal oluşturulmasına gidilmektedir. Karayolu, denizyolu , demiryolu , havayolu gibi taşıma türlerinin gelişmesi beraberinde kapıdan kapıya teslim hizmeti de gelişmiştir. Terminaller liman işletmeleri, havaalanları etrafında terminal tesisleri yoğunlaşmaktadır.

İnsanların ihtiyaçlarını gidermek amacıyla, belirli bir fiyattan satışa sunduğumuz ve malın mülkiyetini gerektirmediği , yarar ve doyuma ulaştıran soyut faaliyetler bizlere hizmeti sağlar. Hizmet, soyut bir kavram olduğundan eş zamanlı üretim ve tüketim aynı yerdedir dolayısıyla hizmet heterojendir. Değişken talepler insan odaklı olduğu için çeşitlilik gösterir. Standart değildir. Tüketiciler ikiye ayrılır:

1. Nihai Tüketici: Kendisinin veya ailesinin ihtiyacını karşılamak için mal ve hizmet satın alanlara denir.
2. Endüstriyel Tüketici: Üretime katmak, yeni değerler kazandırmak, tekrar satmak, ekonomik amaçlarla kullanmak için mal ve hizmet satın alanlara denir.

Pazarları üçe ayırırız.

1. Tüketici Pazarı: İhtiyaçlarını gidermek amacıyla hizmet alan tüketicilerin oluşturduğu pazarlara denir.
2. Örgütsel Pazarlar: Amaçları mal ve hizmet üretmek olan ve bu mal ve hizmeti satarak kâr elde etmek olan kurum ve kuruluşların alım yaptığı pazarlardır.
3. Uluslararası Mâl Pazarı: Uluslararası piyasalarda yer alan firma ve kuruluşların arasında yapılan alım ve satım işleri uluslararası mâl pazarını oluşturmaktadır.

2011 Yılı itibariyle Türkiye’de nüfusun yüzde 77,2’si kentsel alanlarda yaşamaktadır. 2022 yılında bu oran yüzde 82 ve yaşayan sayısı 80 milyon kişi olarak tahmin ediliyor. Endüstriyel üretim alanları, organize sanayi bölgeleri, sanayi ve site kooperatifleri, depo ve antrepolar, gümrükler, serbest bölgeler, hava ve deniz limanları, otoyollar, demiryolu yük aktarma terminalleri, katı atık aktarma ve imha merkezleri, alışveriş merkezleri, çarşılar, yük üretim, kentsel alanların içinde ve etrafında yoğunlaşmaktadır. Kent içi trafik tıkanıklığı hava kirliliğinin yanında normal kent içi düzeyine göre yaklaşık % 30-40 daha fazla yakıt israfına ve zamansızlık nedeniyle satış ve yük araçlarının daha az noktaya uğramalarına sebep olmakta ve maliyetleri arttırmaktadır. Kentsel lojistikte ekonomik etmenlerin yanı sıra çevresel duyarlılık hava, gürültü, görünüm, sürdürülebilirlik, enerji tüketimi, rahatlık , etmenlerin önemini artırmaktadır. Kent limanlarının büyümesi liman çevresinde lojistik alan gereksinimini artırmaktadır. Kentsel Lojistiğin Problemlerine baktığımız zaman;

• Trafik sıkışıklığı ve kazalar,
• Çevresel etkiler,
• Enerji israfı,
• Lojistik sektöründeki ilgili kurumların bir arada olmaması,
• Gıda, yük ve araç güvenliği,
• Afet lojistiği,
• Limanlara lojistik alan ihtiyacı,
• Tersine lojistik,
• Intermodal/ Multimodal terminal ihtiyacı,
• Sektörel kalifiye işgücü ihtiyacı,
• Çalışma sermayesi ihtiyacı ve ölçek ekonomisi,
• Lojistik maliyetler.

LOJİSTİK MERKEZLER

Lojistik ve Taşımacılık şirketleri ile ilgili, her türlü taşımacılık moduna etkin bağlantıları olan, depolama, bakım-onarım, paketleme, elleçleme donanımına sahip planlanmış alanlardır.

LOJİSTİK MERKEZLERDEKİ TESİSLER

• Açık ve kapalı depolar, soğuk hava depoları,
• Taşımacılık türü hatları ( karayolu, demiryolu, denizyolu )
• Paketleme , elleçleme, demontaj,
• Lojistik taşımacılık şirketleri,
• Tehlikeli madde ve özel madde depoları.

KARA YOLU PLANLAMASI ÇALIŞMALARI

Karayollarına ilişkin proje, kaynak, yapım, bakım, işletme, yönetim, ekonomi, verim, ihtiyaç sorunlarını içeren ve bunlar arasındaki koordinasyonu sağlayan çalışmalardır.

LOJİSTİK MERKEZLERİN TEMEL AMAÇLARI

Kent dışından gelen veya kent dışına gidecek yüklerin depolanabilmesi, elleçleme , konsalidasyon gibi operasyonlar yapılabilmekte, gümrükleme işlemleri, karma taşımacılık için gerekli terminalleri barındırma, ticari ve sosyal faaliyetleri gerçekleştirme, konteyner park alanları bulundurma işlemlerini kapsamaktadır.

ULAŞIM PLANLAMASI

Her bölgenin sorunlarını göz önüne alarak, alt sistemleri bir bütün içerisinde inceleyen ve gelecekteki talepler doğrultusunda her alt sistemin ihtiyaçlarını tespit eden plandır. Bu planda yatırımların en fazla sağlayabilmesi için kaynakların etkin biçimde kullanılması gereklidir. Bu da ayrıntılı etütlerin bilimsel bir yaklaşımla yapılmasını gerektirir.

TAŞIMACILIK SORUNLARI

• Çevresel Sorunlar,
• Emisyonlar,
• Atıklar,
• Yol, liman, tesislerin inşaatı,
• Fosil yakıtların kısıtlı olması,
• Kentleşme,
• Finansman sorunları,
• Değişen talep ve küresel taşımalara olan ihtiyaç.

KAYNAKÇA

• https://www.wikipedia.org/
• Sule, Dileep R. “ Manufacturing Facilites, Location, Planning And Design”, PWD Publishing Co. Boston 1988
• https://www.ideasoft.com.tr/depo-yonetimi
• https://multinet.com.tr/blog/lojistik-filo-yonetimi
• https://globelink-unimar.com/depo-yonetimi-ve-depolama-hizmetleri

Instagram Hesabı‘mızı da takip edebilirsiniz!