GÜMRÜK REJİMİ NEDİR?
Türk Dil Kurumu “Rejim” kelimesini, yönetme ve düzenlenme biçimi olarak tanımlamaktadır. Rejim Fransızca “regime” kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Gümrük rejimi ise, içeriği ve iktisadi amaçlarına göre dış ticaret işlemlerine tabi tutulmaktadır. Gümrük rejimde ithalat ve ihracata konu edilecek olan malların gümrük süreçlerinin Türkiye Gümrük mevzuatında tanımlanan ve aşamaları olan sınıflarla anlaşılmaktadır. Gelen giden eşyaları kontrol altında tutarak belirlenecek işlemlerin gümrükte kontrol edilip gümrük teknolojisi ile belirlenmesidir. En önemli etkilerden bir tanesi de ticaret politikalarının usulünce uygulanmasıdır. Ödenmesi gereken vergilerin tahsili, mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi bunların hepsinin uygulanmasına Gümrük Rejimi denir ve gümrük rejimi belirli sınıflarla uygulanmaktadır.
GÜMRÜK STATÜSÜ NEDİR?
Gümrük statüsü, eşyaların Türkiye’de serbest dolaşımda mı yoksa değil mi diye kontrol durumunu ifade etmektedir. Ve bu eşyalar “Serbest dolaşımda bulunan eşya” denilmektedir. Gümrük statüsü eşya ve kişilerin ülke sınırlarından giriş ve çıkışlarında denetimlerinin yapıldığı ve vergilerin tahakkuk ettirildiği kamu kuruluşudur. Belgelerle birlikte detaylı incelemeleri yapılır. Giren çıkan mallardan alınan vergidir.
GÜMRÜK STATÜ BELGESİ NEDİR?
Yapılan gümrük işlemlerinde güvenilir olması kanıtlanmış olması, belirli bir dış ticaret hacmine ya da sabit sermaye yatırımına sahip, maliyet açısından yeterli olan kayıt şekilleri izlenmesi mümkün olan kişilere tanınan ve gümrük, dış ticaret faaliyetlerinde belli kolaylıkların sağlanmasına olanak sağlayan verilen özel bir belgedir, bu belgeleri özel hakları olarak da kullanabilirler. Gümrük sorumluklarını yerine getiren, ticari kayıtları genel olarak kabul görmüş, muhasebe ilkelerine uygun olarak tutan, maliyet yeterliliği olan belli başlı kişi istihdam eden ve belli bir dış ticaret performansına sahip firmalara verilen onaylanmış kişi statüsü belgesi ve birçok kolaylık sağlayan belgedir. Bunları usulünce yerine getirmiş kişilere verilen belgeye de OKSB (Onaylanmış Kişi Statü Belgesi denir.) bu belgeyi almak için bazı koşullar gerekmektedir; gümrük mevzuatınca kesinleşmiş vergi ve ceza borcunun bulunmaması, vergi mevzuatı boyunca borcu bulunmaması, ilgili mevzuat uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunmaması gibi bazı koşullar gerektirmektedir.
GÜMRÜK REJİMLERİ NELERDİR?
Gümrük rejimleri, gelen eşyaların daha güvenli ve daha kolay yollardan kontrollerinin yapılabilmesi için alt dallarına ayırılmıştır. Gümrük rejimleri 8 tanedir bunlar; serbest dolaşıma giriş rejimi, transit rejimi, gümrük antrepo rejimi, dahilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi, geçici ithalat rejimi, hariçte işleme rejimi, ihracat rejimidir. Bunları inceleyecek olursak eğer şu şekilde tanımlanmaktadırlar.
SERBEST DOLAŞIMA GİRİŞ REJİMİ: Türkiye’ye gümrük bölgesine gelen eşyaya, ticaret politikasında bulunan gerekli önlemlerin uygulanması, eşyanın ithalatı için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi mecbur olan vergilerin tahsili ve diğer mali yükümlülüklerin yerine getirilmesidir. Serbest dolaşımda bulunmayan eşyaya serbest dolaşıma giriş rejimi haklarını uygulanması halinde o mallar serbest dolaşımda olan eşya statüsü kazanır. İngilizcesi “Release for Free Circulation” olan serbest dolaşıma giriş rejimi hemen hemen tüm ülkelerde uygulanan en temel ithalat gümrük rejimidir.
TRANSİT REJİMİ: İthalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş eşya ile ihracatla ilgili gümrük işlemeleri henüz tamamlanmamış malın, gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde; yabancı bir ülkeden gelmiş olan yabancı bir ülkeye ve yabancı ülkeden gelmiş olan mallar Türkiye’ye, Türkiye de de kendi içerisinde taşınabilir yani buna da eşyanın olduğu bölgede ki iç gümrükten diğer iç gümrüğe taşınabilir mallar denir.
GÜMRÜK ANTREPO REJİMLERİ: Gümrük rejimi gözetimi altında olan eşyaların veya izin verildiği durumlarda ihraç eşyasının konulduğu eşyalar genel ve özel olmak üzere iki durumda incelenir. Bu antrepolar ile ilgili işlem ve prosedürlerin çoğu gerçekleştirilir. Genel antrepolar; (A), (B) ve (F) tipidir. Özel antrepolar ise; (C), (D) ve (E) tipleri olarak özel ve genel antrepo türleri 6 tipte incelenir.
GENEL ANTREPO TİPLERİ
(A): İşleticisinin, stok kayıtlarını tuttuğu ve antrepoya konan üründe herhangi bir eksiklik olması halinde bütün gümrük vergilerini ödemekten sorumlu olan antrepo tipidir. Bu tip antrepo genel olarak ihtiyaca yönelik olarak açılıp işletilebilir ve ürünlerin antrepoya koyulmasına karşılık kira kazancı elde ediliyor.
(B): B tipi antrepolarının antrepo işleticisinin sorumluluklar sınırlıdır. Bu tip antrepo da antrepo işleticisi sadece antrepoyu kiralar. Antrepo stok kayıtları tutulmaz ve bundan dolayı da beyannamenin ve belgeler gümrük kontrolüne esas teşkil eder. Gümrük idaresince izin verilmesi durumunda bu tip antrepoda eşyanın gümrüğe sunulmasına ihtiyaç yoktur. Beyannamelerin bilgisayar ortamında veri işleme tekniği ile verilmesi mümkündür. Antrepo stok kayıtları tutulmayan B tipi antrepoda işlemler genel olarak beyannameler üzerinden yürütülmektedir. Eşyaların çıkarılması ve girilmesi durumunda B tipi antrepolarda antrepo rejimi adı altında eşya nakillerine izin verilmez. Ve bu antrepo tipinde bazı durumlar yaşanabiliyor mesela basitleştirilmiş usuller çerçevesinde B tipi antrepo rejimi uygulanan eşyanın serbest dolaşıma giriş rejiminde uygulanan eşyaların serbest dolaşıma girişinde sadece eksik belgeyle beyan ve fatura verilmesi şeklinde beyan yönetimi uygulanabilir.
(F): F tipi antrepo, gümrük idarelerince işletilen genel antrepo tipidir. Geçici depolama yerleri de F tipi işletmesi olarak işletilebilir. Kaçak eşyalar gümrük idaresince F tipi antrepolara koyulur. F tipi antrepo rejimi uygulanan eşyanın serbest dolaşıma ve ihracat rejimine önceden de bahsettiğimiz basitleştirilmiş usule izin verilmez eksik belgelerle beyan usulü ile beyanname yerine fatura verilmesi durumunda basitleştirilmiş beyan usulü F tipi antrepolar için uygulanmaz.
ÖZEL ANTREPO TİPLERİ
(C): İşleticisi ve kullanıcısı aynı kişi olan ve antrepoya alınan eşyadan bu kişinin sorumlu olduğu özel antrepo tipidir. Antrepo koyulacak ürün, belirli bir liste halinde olan eşya listesiyle sınırlıdır ve bu liste de olmayan eşya durumunda antrepoya koyulması için gümrük genel müdürlüğünden izin alınır. Antrepoya koyulacak eşyanın miktarı, özelliği firmaların düzenli olarak eşya listesinde belirtilen eşyanın ticaretini yapması nedeniyle depolama masraflarının artması halinde C veya D tipi özel antrepo açılması giderlerin azalmasını sağlayabilir.
(D): İşleticisi ve kullanıcısı aynı kişi olan malın antrepoya alındığı tarihteki önemli miktarı dikkate alınarak vergiler hesaplandığında buralara getirilen eşyalar basitleştirilmiş usul ile serbest dolaşıma sokulabilir.
(E): İşleticisi ve kullanıcısın aynı kişi olduğu, Gümrük Kanunu’nun 93. Maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, izin hak sahibinin depolama yerine antrepo addedildiği veya depolama yeri olmasa dahi eşyaya antrepo rejimi hükümlerinin uygulandığı özel antrepo tipleridir.
DAHİLDE İŞLEME REJİMİ: Serbest dolaşımda olmayan malların vergiler, teminata bağlanmak halinde veya bu amaçla serbest dolaşıma giren ya da eşdeğer eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinde bir ya da birden fazla işlem görerek, işlem görmüş ürünlerin elde edilmesi ve özel haklarla saklı kalmak kaidesiyle, elde edilen ürünlerin ihraç edilmesinin esas olduğu ihracatın gerçekleşmesiyle teminatın veya alınan vergilerin geri teslim edildiği rejimdir.
GÜMRÜK KONTROLÜ ALTINDA İŞLEME REJİMİ: Serbest dolaşıma girmemiş eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinde, ithalat vergilerine ya da ticaret politikası önlemlerine bağlı olmaksızın özelliğini ya da durumunu değiştiren işlemlere tabi tutulmaların ve bu işlemlerden elde edilen malların sorumlu oldukları gümrük vergileri üstünden serbest dolaşıma girmeleri ile ilgili tüm işlemlerin tümüdür. Gümrük kontrolü altında işleme rejimi hükümleri boyunca elde edilen bu tür ürünler işlenmiş mal olarak isimlendirilir. İşlenmiş olan malın ithalat vergi bünyesinde olduğu ithal malın vergisinden daha düşük olduğu işlemler ya da serbest dolaşıma girişte aranılan bazı teknik düzenlemelere uygunluğunun sağlanması için işleme faaliyetine sorumlu olması gereken eşyalar için uygulanır.
GEÇİCİ İTHALAT REJİMİ: Serbest dolaşıma girmemiş ürünün ithalat vergilerinden tamamen ya da biraz muaf olarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanım esnasındaki olabilecek yıpranmalar dışında herhangi bir değişikliğe uğramaksızın tekrardan ihracına ihtimal sağlayan hükümlerin uygulandığı rejimdir.
HARİÇTE İŞLEME REJİMİ: Serbest dolaşımdaki ürünün hariçte işleme etkinliklerine tabi tutulmak üzere Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici bir şekilde ihracı ve bu etkinlikler sonucunda elde edilen malların ithalat vergilerinden tamamen ya da kısmi muafiyet suretiyle tekrardan serbest dolaşıma girişine mütaken hükümlerin uygulandığı rejim şeklidir.
İHRACAT REJİMİ: Serbest dolaşımda ki bulunan malın ihraç amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkışı durumunda hükümlerin uygulandığı rejim şeklidir. Uluslararası veya ikili anlaşmalar, kanun, tüzük ve kararnamelerle birlikte konulmuş yasaklama ve kısıtlama hükümleri saklı kalmak şartıyla her türlü eşyanın Türkiye’den ihracı serbest şekilde yapılabilir.
Instagram Hesabımızı da takip edebilirsiniz!
No responses yet