Merhaba sevgili okuyucularım😊 Geçtiğimiz günlerde sizlere uluslararası ticaretin baş tacı diyebileceğimiz hatta sözleşmelerde en büyük teminatımız olan teslim ve ödeme şekillerinden bahsetmiştim. İstedim ki sizlere, daha önceki araştırmalarımı destekleyecek bir çalışmayla geleyim. Literatür taraması yaparken belki de en sık karşılaştığınız terimlerden birisi olan “Vaka Analizi” ile ilgili bir çalışma yaptım ve sizlerle paylaşmaktan zevk duyarım.
Vaka analizi kelime anlamı olarak olay incelemesi manasını taşır. Genellikle bu kavramı düzenlenen yarışmalarda duyarsınız. Çünkü vaka analizi, teoriği pratiğe dökmeye sağlayan en önemli yoldur. Nasıl ki bir tıp öğrencisi kadavra üzerinde ameliyat yaparak kendini geliştirir, işin inceliklerini öğrenirse ticaret alanında da bizler için aynı durum mevzubahistir. Bu sektörde sürece hakim olmanız için ya çekirdekten yetişmeli ya da lise/üniversite zamanlarınızda bu tarz etkinliklere katılmalısınız.
Yaptığım literatür taraması gösteriyor ki, hakkında vaka analizi yapılan konular ya sınırlı sayıda ya da paylaşıma kapalıdır. Çünkü sektörel yaşanan problemlerin aşikar bir şekilde yayınlanması rekabeti doğurması anlamına gelir. Bu sebeple sizlere olaya hakim olabilmeniz adına, içeriği tamamen kurgu olan ve olay örgüsü tarafımdan oluşturulmuş bir çalışma sunacağım
ÖRNEK
Türkiye ile İtalya arasında satış yapılmıştır. İhracata konu olan mal tek kalem olup denizyolu ile taşınmıştır. Teslim şekli CIF, ödeme şekli de akreditif olarak belirlenmiştir. Yapılan satışa istinaden hazırlanan çeki listesi, fatura ve gümrük beyannamesi örnekleri aşağıda verilmiştir.
Resim : Gümrük Beyannamesi
VAKA ANALİZİNDE KULLANILAN BELGELER VE TANIMLARI
PROFORMA FATURA (PROFORMA INVOICE)
İhracat pazarlamasında en önemli belgelerden birisidir. Çünkü proforma fatura aslında bir ön sözleşmedir. İhracatçı firma tarafından hazırlanıp ithalatçıya sunulan bir belgedir. Tarafların anlaşma sağlaması ile birlikte satış resmiyete dönüştürülür. Proforma faturanın mali açıdan ihracatçıya hiçbir yaptırımı yoktur. Şekil itibariyle fatura benzeyebilir. Fakat mutlaka üzerinde “Proforma Fatura” ibaresi yer almalıdır. Proforma fatura içerisinde bulunması gereken bilgiler şu şekildedir:
- Proforma Faturası ibaresi
- Ödeme Şekli
- Teslim şekli, yeri, zamanı, süresi
- Malın cinsi, nevi, miktarı varsa mala dair sertifika
- Muhabir banka
- Amir banka
- İhracatçı firma unvanı, adresi, iletişim bilgisi
- Anlaşma tarihi
- İthalatçı firma unvanı, adresi, iletişim bilgisi
SÖZLEŞME (CONTRACT)
İhracatçı ve ithalatçının anlaşmasına müteakip aradaki işlemlerin resmiyete dökülmesini sağlayan bir belgedir. Tarafların satış için aralarında konuştuğu tüm detayların, tarafların alacağı sorumluluk ve riskleri netleştirmek ve ikisini de güvence altına almak için düzenlenir. Sözleşmenin sağlığı açısından hem Türkçe hem de uluslararası dil olan İngilizce olarak düzenlenmesinde fayda vardır. Sözleşmenin içeriğinde yer alması gereken bilgiler şu şekildedir:
- Tarafların detaylı olarak iletişim bilgileri
- Satışa konu olan malın tanımı, net ve brüt miktarı
- Kabul edilebilir % sapması (+/-)
- Paketleme ve diğer özelliklerin detayları
- Teslim şekli, yeri, zamanı
- Ödeme şekli, toplam tutarı, kullanılan para birimi
- Satışa yönelik hazırlanan dokümanlar
- Sigorta yaptırılacaksa sigorta detayları
- Zamanında ödeme ya da teslim yapılmaması halinde uygulanacak yaptırımlar
- Mücbir sebepler
- Anlaşmazlık halinde uygulanacak hukuk kuralları
- Düzenlenen tarih
- Tarafların isimleri, ıslak kaşeleri ve imzaları
TİCARİ FATURA (COMMERCIAL INVOICE)
Ticari fatura, proforma fatura şartlarına uygun olarak düzenlenen, taraflara çeşitli mali sorumluluklar yükleyen, resmi bir evraktır. Ticari faturanın aslı Türkçe hazırlanır. Maliye onaylı olan Türkçe ticari faturadan 4 nüsha gümrüğe sunulur. Ayrıca ithalatçı içinde İngilizce versiyonu hazırlanır. Firmalar orijinal yaş kaşesi basılır ve imzalar atılır. Ticari fatura içerisinde bulunması gereken bilgiler şu şekildedir:
- Ticari Fatura/ Commercial Invoice ibaresinin yer alması
- İhracatçı ve ithalatçının firma unvanı, adresi, iletişim bilgisi
- Malın cinsi, nevi, miktarı varsa mala dair sertifika
- Düzenlenme tarihi
- Malın birim fiyatı
- Malın toplam tutarı
ÇEKİ LİSTESİ (PACKING LIST)
Çeki listesi, araca yüklenen ve ihracata konu olan malın; koli, paket, rulo ve kutu gibi ambalajlama çeşitlerine göre adetlerin belirtildiği bir paketleme listesidir. Türkçe ve İngilizce olarak düzenlenebilir. Türkçe çeki listesi içerisinde bulunması gereken bilgiler şu şekildedir:
- Malın cinsi, nevi
- Adeti
- Ambalaj adeti
- Brüt ağırlığı
- Net ağırlığı
- Araç plakası
- Konteynır numarası
İngilizce çeki listesi içerisinde bulunması gereken bilgiler şu şekildedir:
- Paket numarası
- Kalem numarası
- Malın cinsi, miktarı
- Brüt ve net ağırlıkları
- Ticari fatura numarası ve tarihi
- Varsa akreditif numarası, tarihi ve banka bilgileri
- İthalat izin ve lisans numarası
- Alıcı ve adresi
A.TR BELGESİ (A.TR MOVEMENT CERTIFICATE)
AB ülkelerine yapılacak ihracatta kullanılan bir dolaşım belgesidir. Türkiye ile AB arasında serbest dolaşımda bulunan eşyanın tercihli rejimden yararlanabilmesi için düzenlenir. A.TR sertifikası matbu haldedir ve ihracatçı firma tarafından doldurulur. Daha sonra gümrükleme sürecinde ilgili gümrük idaresine ve Sanayi ve Ticaret Odasına onaylattırılır. Bu belge ihracata konu olan ürünün gümrükleme işlemleri sırasında gümrüğe sunularak gerekli olan gümrük vizesi alınır. A.TR Dolaşım Belgesi üzerinde şu bilgiler yer alır:
- İhracatçının adı, açık adresi, ülkesi
- Malın gönderildiği şahsın açık adresi, ülkesi
- Taşıma belgesi ile ilgili belgeler
- İhracatçı ülke
- İthalatçı ülke
- Taşımaya ilişkin bilgiler
- Gözlemler
- İhracata konu olan malların sıra numarası
- Kolilerin markaları, numaraları, sayı ve cinsi ile malların tanımı
- Brüt ağırlık ya da ilgili ölçüler
- Gümrük vizesi
- İhracatçı beyanı
DENİZ KONŞİMENTOSU (OCEAN BILL OF LADING)
Denizyolu taşımacılığında kullanılır. Malın yüklendiğini ve belirlenen şekilde taşınıp varış yerinde alıcısına teslim edileceğini taahhüt eden bir belgedir. En büyük özelliği emre ve nama düzenlenen kıymetli bir evrak sayılmasıdır. Konşimento, gemi acentesi tarafından düzenlenir. Konşimentonun içeriğinde bulunması gereken bilgiler şu şekildedir:
- Taşımacı hakkında iletişim bilgileri
- Alıcının iletişim bilgileri
- İhbar adresi
- Konşimentoya konu olan malın tanımı
- Net ve brüt ağırlıkları
- Düzenlendiği yer ve tarih
- Yükleme ve boşaltım limanları
- Orijinal olarak düzenlenen konşimento adeti
GÜMRÜK BEYANNAMMESİ
Yukarıda görselini (Resim) paylaştığım gümrük beyannamesinin içeriği açıklayarak yazmak gerekirse şu şekilde doldurulmuştur:
- 1 numaralı kutucuğa; EU/ EX yazılır. Bunun anlamı hem ihracat hem transit rejim yapılmasıdır.
- 2 numaralı kutucuğa; ihracatçı bilgileri
- 3 numaralı kutucuğa; birden fazla kalem eşya olması dolayısıyla devam formlarının kullanılması halinde doldurulur.
- 4 numaralı kutucuğa; birden fazla kalem olması ve devam formu kullanılmaması halinde, bu kutuya beyanname ekindeki kalem sıra numarası, GTİP numarası, eşyanın cinsi, vergi matrahı, vergi oranı ve vergi tutarının bulunduğu listenin adedi yazılır.
- 5 numaralı kutucuğa; kullanılan takım ve devam formlarında beyan edilen eşyanın toplam kalem adedi yazılır. Devam formları kullanıldığında, kalem sayısı, “eşyanın tanımı”na ilişkin 31 no.lu kutuların sayısına eşit olmalıdır.
- 6 numaralı kutucuğa; söz konusu sevkiyata ilişkin toplam kap adedi yazılır.
- 8 numaralı kutucuğa; alıcı kişi veya firmanın tam adı ve adresi yazılır. Alıcının Türkiye’deki bir serbest bölgede faaliyet gösteren kişi olması halinde, vergi numarası da yazılır. Alıcıların birden fazla olması halinde ise, alıcılardan sadece birisi bu kutuya, diğer alıcılara ilişkin bilgiler ise sistemin ilgili ekranına yazılır ve beyannamenin çıktısında “Çeşitli” ibaresi otomatik olarak yer alır. Diğer alıcılara ilişkin bilgileri içeren liste beyannameye eklenir.
- 9 numaralı kutucuğa; İhracatçının yeminli mali müşavirinin veya mali müşavirinin ya da serbest muhasebecisinin adı, soyadı ve vergi numarası yazılır.
- 10 numaralı kutucuğa; İhraç eşyasının gönderileceği ilk ülkenin kodu yazılır.
- 11 numaralı kutucuğa; Bu kutuya ticareti yapan ülkenin kodu yazılır.
- 14 numaralı kutucuğa; Beyan sahibi kişi veya firmalar ile kanuni temsilci veya gümrük müşavirinin tam adı ve adresi yazılır. Kutudaki (No) kısmına ise, gönderici/ihracatçının veya temsilcinin veya gümrük müşavirinin vergi numarası yazılır.
- 15 numaralı kutucuğa; Eşyayı sevk/ihraç eden ülkenin adı bu kutuya yazılır.
- 16 numaralı kutucuğa; söz konusu malın menşe ülkesinden bahseder
- 17 numaralı kutucuğa; Bu kutuya eşyanın en son gideceği ülkenin adı ve kodu yazılır.
- 18 numaralı kutucuğa; çıkıştaki taşıt aracının kimliği ve kayıtlı oluğu ülke yazılır
- 19 numaralı kutucuğa; Eşya konteyner ile taşınıyorsa “1”, Eşya konteyner ile taşınmıyorsa “0”.
- 20 numaralı kutucuğa; teslim şekli ve teslim edildiği yer yazılır
- 21 numaralı kutucuğa; ihracat veya transit işlemlerinin tamamlandığı sırada Türkiye’den çıkışta sınır geçiş noktasında kullanılması düşünülen hareketli taşıma aracının cinsinden (karayolu taşıma aracı, gemi, demiryolu vagonu, hava taşıtı) sonra adı ve kodu yazılır.
- 22 numaralı kutucuğa; faturanın düzenlendiği para cinsinin kodu yazılır. Beyan edilen eşyanın toplam fatura bedeli faturanın düzenlendiği para cinsinden kaydedilir.
- 23 numaralı kutucuğa; Beyannamenin tescil edildiği tarihte geçerli T.C. Merkez Bankası döviz kurları esas alınır.
- 25 numaralı kutucuğa; sınırdaki taşıma şekli
- 26 numaralı kutucuğa; dahili taşıma şekli
- 27 numaralı kutucuğa; yükleme ve boşaltma yeri
- 28 numaralı kutucuğa; ihracat işlemlerine aracılık eden bankanın adı ve şubesi yazılır.
- 29 numaralı kutucuğa; Eşyanın Türkiye topraklarını terk edeceği sınır gümrük idaresinin adı yazılır.
- 30 numaralı kutucuğa; eşyanın muayeneye tabi tutulacağı yerin tam adı yazılır. Ancak, çıkış eşyasının fabrika sahaları, antrepolar ve geçici depolama yerleri gibi yerlerde bulunması durumunda, son yükleme yerinin adı yazılır.
- 31 numaralı kutucuğa; Kapların marka ve numaraları ile adet ve cinsi veya ambalajlanmamış eşya olması durumunda, beyanname kapsamı bu tür eşyanın adedi veya uygun olduğunda, “dökme” ibaresi yazılır; her durumda normal ticari tanım yazılmalıdır; ihracat amacıyla bu tanım, eşyanın belirlenebilmesi için gerekli bilgileri içermelidir. “Eşya kodu” başlıklı 33 no.lu kutunun doldurulması gerektiğinde, bu tanım, eşyanın sınıflandırılmasına imkan verecek kadar açık olmalıdır. Bu kutuda ayrıca herhangi bir özel mevzuat (örneğin, özel tüketim vergisi) uyarınca gereken bilgiler de gösterilmelidir. Konteyner kullanılırsa, konteynerleri tanıtan işaretler de bu kutuya yazılmalıdır.
- 32 numaralı kutucuğa; toplam kalem sayısı içerisinde kullanılan takım ve devam formlarında beyan edilen eşyanın kaçıncı kalem olduğu belirtilir. 5 no.lu kutuda kalem sayısı 1 ise, yani beyan tek kalem ise, bu kutu boş bırakılır.
- 33 numaralı kutucuğa; Bu kutu, Gümrük Tarife ve İstatistik Pozisyonu’nu (G.T.İ.P.) yazılır.
- 34 numaralı kutucuğa; Eşyanın menşe ülkesinin kodu yazılır.
- 35 numaralı kutucuğa; brüt ağırlık
- 37 numaralı kutucuğa; 4 haneli dış ticaret rejimi kodu yazılır
- 38 numaralı kutucuğa; eşyanın ambalaj ağırlıkları hariç kendi ağırlığı kilogram cinsinden yazılır.
- 41 numaralı kutucuğa; Eşyanın Türk Gümrük Tarife Cetveli’nde yer alan ölçü birimi cinsinden miktarı yazılır.
- 42 numaralı kutucuğa; tek kalem malın fiyatı yazılır
- 44 numaralı kutucuğa; Beyanname ekinde yer alan belgelere ilişkin ayrıntılı bilgi (adı, seri numaraları, tarihleri, kayıt numarası, vb) bu kutuya yazılır (İhracat izni/lisansı numarası, hayvan ve bitki sağlığı ile ilgili düzenlemelere ilişkin bilgiler, konşimento numarası, vb). Ayrıca, transit işlemlerinde hareket idaresince Türkiye Gümrük Bölgesinde güzergah belirlenmesi durumunda söz konusu güzergah bu kutuya yazılır.
- 46 numaralı kutucuğa; 22 numaralı kutuda belirtilen toplam fatura bedelinin FOB/ABD Doları cinsinden istatistiki kıymeti yazılır.
- 49 numaralı kutucuğa; Eşyanın bulunduğu antreponun cinsine göre her antrepo için belirlenen kod numarası yazılır
- 53 numaralı kutucuğa; varış noktasındaki gümrük idaresinin adı yazılır.
Eveeeet sevgili okurlarım, bir çalışmamın daha sonuna geldik. Yukarıda verdiğim örnek en başından da belirttiğim gibi tamamen kurgudan ibarettir. Tarafların anlaşma sürecinden malla birlikte gönderilecek belgelerin hazırlanışlarına kadar ki bilgilerden bahsettim. Verdiğim bu örnek anlaşılması açısından en basit seviyede tutulmuştur. Örneğimiz daha da kompleks hale getirilebilir. Çalışmamı inceledikten sonra aklınıza takılan herhangi bir sorun olursa lütfen profilde bulunan E-Posta butonuna tıklayarak mail atınız. Gösterdiğiniz ilgiden dolayı teşekkür ederim, bir sonraki yazımda görüşmek üzere…
Instagram Hesabımızı da takip edebilirsiniz!
No responses yet