Hem ulusal hem uluslararası olarak boru hattı ile taşımacılık yapılabilmektedir. Özellikle uluslararası projelerde, birden fazla ülkeden geçen boru hatları, ekonomik ve siyasi açıdan önem arz etmektedir.
Enerji boru hatları, lojistik operasyonları kolaylaştıran köprü, tünel ve otoyol projeleri ile deniz rotaları, günümüz dünyasının hem sınırlarını çiziyor, hem de ülkelerin etki alanlarını belirliyor.
Basitçe tanımlamak gerekirse; boru hattı lojistiği, boru hattı yoluyla yapılan petrol ve doğalgaz gibi akışkan ürünlerin taşınmasıdır.
Boru hatları, geçtiği ülkelerde yapım aşamasında istihdama katkı sağlamakta, ekonomiye canlılık kazandırmaktadır. Proje tamamlandıktan sonra da ilgili ülke bu hattan belli bir istihdam kazanır ve önemli bir gelir elde eder. (dönemsel olarak)
ÖNEMİ NEDİR?
1) Gelir sağlar.
2) Ekonomiyi canlandırır.
3) İstihdama katkı sağlar.
4) Geçtiği bölgelerde enerji alternatifi oluşturur ve ilişkileri güçlendirir.
AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI NELERDİR?
Bu taşıma modunda genellikle ham petrol, doğalgaz gibi likit ya da gaz halinde olan ürünler taşınır arkadaşlar. En büyük avantajı güvenilir ve çok yüksek miktarda ürün taşıma imkanı vermesidir.
Bunun yanında demiryolu taşıma modunda olduğu gibi bu taşıma türünde de ilk yatırım maliyeti yüksektir, esnekliği son derece düşüktür.
Boru hatları uzun mesafeler içme ve sulama suyu taşımak için de kullanılır, bu tip boru hatları suyu tepelerin üzerinden taşımak veya kanal ve oluklarda olabilecek buharlaşma, kirlenme veya çevresel etkilerden korumak için kullanılır.
Düzenli bakım ve denetim bunun yanında uzmanlık istemesi de büyük bir dezavantaj.
(Temmuz 2021 yılında İran’da enerji boru hattındaki gaz sızıntısı yüzünden patlama meydana gelip 3 enerji uzmanı hayatını kaybedip 4 kişi de yaralanmıştı.)
TÜRKİYE’DEKİ BORU HATTI LOJİSTİK PROJELERİ
Türkiye’deki boru hattı taşımacılığı ile ilgili faaliyetler BOTAŞ tarafından yürütülmektedir. Aşağıda sıralanan hatlar, halen faal olan, yapım aşamasında olan ve planlanan uluslararası ayakları olan petrol ve doğalgaz boru hatlarıdır.
Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı (Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı)
Irak’ın kuzeyinden Kerkük çevresinin petrolünü, Adana ili, Yumurtalık ilçesine ulaştıran petrol boru hattıdır. Irak’ın en büyük petrol ihraç hattıdır. 2017 yılında hattan 185 milyon varil (25,7 milyon ton) ham petrol taşınmıştır.
Rusya-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı (Mavi Akım)
Mavi Akım Rusya’dan Türkiye’ye doğal gaz nakletmek için Karadeniz geçişli büyük boru hattıdır. Bu proje sonucunda Türkiye’nin enerji alanında Rusya’ya bağımlılığı ciddi derecede artmıştır. Yıllık 16 milyar metre küp kapasiteli boru hattından Türkiye, 2002 yılı sonundan bu yana gaz almaktadır.
Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı
Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı, Azerbaycan Bakü yakınlarındaki Sangaçal Terminali’nden gelen petrolü, Türkiye Akdeniz kıyısında Ceyhan deniz terminaline; Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye üzerinden geçerek taşıyan petrol boru hattıdır. BTC petrol boru hattı 2006 yılında tam anlamıyla faaliyete geçti.
Türkiye-Bulgaristan-Romanya-Macaristan Doğal Gaz Boru Hattı (NABUCCO Projesi)
Bu proje Türkiye’den Avrupa Birliği ülkelerine doğal gaz taşımak amacıyla yapılması düşünülen uzun geçişli bir boru hattı taşımacılığı projesidir. Avrupa’nın en büyük doğal gaz tedarikçisi konumundaki Rusya’dan yapılan sevkiyata alternatif olması amacıyla daha çok ABD ve AB tarafından desteklenmektedir. Nabucco Doğalgaz Boru Hattı projesi, Hazar ile Kafkaslardaki doğalgazın Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınmasını amaçlamaktadır. Yine bu proje, Rus Gazprom’un tekelini kırarak Avrupa’yı bağımlılıktan kurtaracak bir AB projesidir. (Rus Gazprom: Rusya’nın en büyük şirketi ve dünyanın en fazla doğalgaz çıkaran kuruluşudur.)
Bu proje daha sonraları Trans Adriyatik Boru Hattı Projesi (TAP)’ın üstlendiği yeni boru hattı projesi güzergâhının belli olmasıyla iptal oldu. Artık doğalgaz akışı Azerbaycan, Türkiye, Yunanistan, Arnavutluk ve İtalya üzerinden sağlanacak. Böylece OMV petrol şirketinin üstlendiği Nabucco projesi de iptal edilmiş oldu.
Türkmenistan-Türkiye-Avrupa Doğal Gaz Boru Hattı
Trans-Hazar Doğalgaz Boru Hattı projesi ile Türkmen enerji taşıyıcılarının Avrupa pazarına en az 30 yıl boyunca 30 milyar metreküp doğalgaz tedarik edebileceği ifade edilmekte. Avrupa Birliği ve Türkiye’nin gaz güvenliği yolunda, önemli bir aşama olacak Trans-Hazar Doğalgaz Boru Hattı’nın, Avrupa’yı ve Türkiye’yi Rus tekelinden kurtarabileceği belirtiliyor.
Mısır-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (Arap Doğalgaz Boru Hattı)
Arap Boru Hattı, Mısır doğal gazını Avrupa’ya taşımak amacıyla kurulması planlanan boru hattıdır. Lübnan, Ürdün, Suriye ve Türkiye’yi de kapsayacak hattın 2007 veya en geç 2008’de Türkiye’ye Mısır doğalgazını getirmesi beklenmektedir. Mısır-Türkiye doğalgaz boru hattından ilk gaz sevkıyatının 2011 yılında başlaması planlanıyor. Hat sayesinde Mısır’ın doğal gaz ihracatı iki katına çıkaracaktır. Türkiye için Mısır gazı Rus ve İran gazına bir alternatif oluşturabilecektir. Bu proje ile ilgili güncel veri bulunamadı.
Irak-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Projesi
Petrolden sonra Irak gazını da dünyaya Türkiye açacak.
Türk Akımı Projesi (Karadeniz üzerinden Rusya-Türkiye-Yunanistan Hattı)
Rus doğal gazını Karadeniz üzerinden Trakya’ya ve oradan Avrupa’ya taşıyan projedir. Güney Akıma alternatif olarak kullanılan bu hat hayata geçirilmiştir.
Türk Akımı, Rusya’daki dev doğalgaz rezervlerini doğrudan Türkiye’nin doğalgaz dağıtım şebekesine bağlayarak Türkiye, güney ve güneydoğu Avrupa için güvenilir bir enerji kaynağı yaratmaktadır. Bu proje ile birlikte Rus doğal gazı ilk kez Türkiye üzerinden geçerek Avrupa’ya ulaşmakta.
Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP)
2018 yılında Türkiye ile Azerbaycan arasında açılmıştır. Azerbaycan doğal gazını Anadolu’dan Avrupa’ya taşıyan projedir.
Trans Adriyatik Projesi (TAP)
Yine 2018 yılında açılmıştır. Azerbaycan doğal gazını Türkiye, Yunanistan, Arnavutluk üzerinden Adriyatik yani İtalya’ya taşıyan projedir.
Son olarak “Şah Deniz Projesi 1 ve 2”den bahsedelim; Azerbaycan doğal gazını Anadolu’dan Avrupa’ya taşıyan projedir.
Instagram Hesabı‘mızı da takip edebilirsiniz!
No responses yet