Gümrüklerde Dijitalleşme

Gümrüklerde dijitalleşme, uluslararası ticaretin daha şeffaf, güvenilir ve hızlı bir şekilde ilerlemesi için yapılan bir girişimdir. Teknolojiyle gelişen dünyada gümrüklerde de dijital dünyaya yer vermeliyiz. Gümrük işlemleri eskiden daha uzun daha zor süreçlerden geçerek ilerleyen bir işti fakat şimdiki zamana baktığımız zaman artık her şey biraz daha kolay, kurulan programlar, yeni bilişimler, sistemler… bu mesleği kolaylaştırmaya yarar sağlamaktadır. Gümrüklerde yapılan modernleşme ve yatırımlar, ticaretin eski kullanım sistemini güçlendirmek ve altyapısının gelişimine katkı sağlamaktadır. Gümrüklerde artık daha farklı yenilemelere gidilmektedir. Kağıtsız ve insansız kullanım araçları geliştirilmektedir. Bu çalışmalar sonucunda dış ticaret işlemleri zaman ve hız kazanırken bir taraftan da mali tasarruf sağlamıştır. Varış öncesi gümrükleme uygulaması ile ham madde ve aramalı ithalatında zaman kayıplarının ve ilave maliyetlerin önüne geçildi. İthalata katkı sağlarken ihracatı da destekleyen önemli adımlar atılmıştır. Eskiden gümrüklerde her şey kağıtla ve daha meşakkatli bir şekilde ilerlemekteydi hız, zaman ve mali açıdan da tasarruf yapılamıyordu çünkü her şey şu an olduğundan daha fazla zaman alıyordu. Ticaret işlemleri bu kadar kolay yapılamıyordu bekleme süresi her zaman uzuyordu, konteyner ve araç takipleri kolayca yapılamıyordu. Fatura ödemeleri sadece bankalara gidilerek yapılabiliyordu İnternet üzerinden sadece belge işlemleri yapılırken şu an da en küçük işlemden en büyük işleme kadar İnternet üzerinden yapılmaktadır. Eski gümrük müşavirlerinin gözü eski beyanları özlese de artık işlerin bu şekilde daha güvenli ve hızlı yapıldığını gördükçe rahatlıyorlar çünkü bu şekilde üstlerindeki yük azalmıştır. Dijitalleşme her açıdan insan hayatını kolaylaştırmaya fayda sağlamayı amaçlamıştır.

Gümrüklerin dijitalleşmesi, Tek Pencere, Konteyner ve Liman Takip Sistemi ve Liman Tek Pencere gibi birçok örnek projeyi hayata geçirdiklerini belirterek uluslararası ticarete büyük önem verdiklerini ve katkı sağladıklarını göstermişlerdir. Gümrüklerde dijitalleşme de şeffaflık ve ileri teknoloji sağlandığında gümrükte ve ticarette saygınlık artacak ve daha prestijli bir hale geleceğiz. Gümrükte yaptığımız yenilikler ithalata katkı sağlıyor fakat daha çok ihracat üzerinden prestij ve maliyet getirimi yapmak için bu yenilikler sağlanmaktadır. Gümrük işlemelerinde bizim için en önemli işlem ihracattır. İhracat: üretim ve satım gücümüzü gösteren bir faktördür. Yani bizi gelişmeye ve büyümeye götürecek olan büyük bir ticaret olayıdır. Dünya da sadece Türkiye olarak değil her ülkenin refah seviyesini gösteren olay ihracattır gelişmişlik düzeyini gösteren olay gelişen teknolojiye ayak uydurmak, üretim ve satım gücüyle belli olmaktadır. Gümrüklerde gidilen dijitalleşme kendini burada da devreye sokmaktadır. Çağa ayak uydurmak Pazar gücünü de arttırmaktadır. Artan Pazar gücü ile ihracat ön plana çıkmaktadır. Gümrükte dijitalleşmeye gidilirken ticarette güvenlikte düşünülerek hareket edilmektedir. Ticareti kolaylaştıracağımızı düşünürken, kaçakçılık, gümrükte mal kayıpları vs. olayları da ele alıp ona göre hareket etmekteyiz. Gümrükte dijitalleşmeye gitmenin bir diğer amacı da ticarete katkı sağlayarak yüksek gelirli zengin ülkeler arasına girmektir. Bunun yolu da daha katma değerli ihracat ve 21. yüzyılın teknolojilerini yakalamaktan geçmektedir. Bu hedefe yönelik olarak, kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları ile tam bir koordinasyon içerisinde çalışıyoruz.

Üretimde en yeni teknolojileri kullanarak yüksek katma değerli ihracatımızı artırmak, rekabetçi olduğumuz alanlarda markalaşma ve tasarımla daha rekabetçi hale gelmek, iç ticareti ve gümrüklerimizi modern çağın gereklerine göre modern mevzuatlarla ve dijitalleştirme ile geliştirerek ticareti kolaylaştırmak amacındayız. Gelecek vizyonumuzda bugünün ‘Kesintisiz Ticaret, Seyahat ve Taşımacılık için Akıllı Sınırlar’ sloganını destekler hedefler ortaya koyuyoruz. Bu hedeflerimize ulaşmamızı sağlayacak her tür yenilikçi yaklaşım ve uygulamaya açık bir anlayışla hizmet vermeye devam edeceğiz. Bu anlamda çalışmalarımızın, Dünya Gümrük Örgütü tarafından ‘Akıllı Sınırlar’ teması altında teşvik edilmesi bizleri memnun ediyor. Uluslararası ticaretin kesintisiz ve hızlı bir şekilde işlemesi için gümrük idarelerinin en yeni teknolojilerle donatılmasının, sınır geçiş noktalarındaki hareketliliğin bilişim teknolojilerinin gücüyle desteklenmesinin gerektiğini biliyoruz, bu sebeple sınırları teknolojik imkanlarla donatarak “akıllı sınırlara” dönüştürülmesine öncelik veriyoruz. Gümrüklerde en çok kullanılan dijital sistemlerden birisi de “mavi bilişimdir” ihracat, depo, antrepo, beyanname, stok programı gibi gümrük mevzuatlarının çoğu mavi bilişimle yapılmaktadır.

Bazı gümrük firmalarının kendilerinin özel kullandıkları programlar vardır fakat bunun yanı sıra mavi bilişimi de kullanmaktadırlar. Gümrükte dijitalleşmenin önemli etkilerinden bahsederken hep “ihracattan” bahsettik ama gümrük işlemleri sadece ihracat için yapılmamaktadır. İthalat işlemleri de gümrükte büyük önem taşımaktadır. Özellikle belge hazırlanma kısmında yapılan ufak bir hata büyük mali sebeplere yol açabilir. Üretim gücümüzün yetmediği ya da o üretimde başka ülkenin daha iyi olduğunu bildiğimiz ülkelerden ürün satın alırız ve bu da kendi ülkemizde satımı gerçekleşe de döviz bazında alım gücüne girdiğimiz için karımız ihracat kadar olmamaktadır ama dijitalleşme ile ithalat gücü de artmıştır. Uluslararası ticaret sadece bir alışveriş bağı ve maddi kazanç ilişkisi değildir. Politik ilişki, insan ilişkisi ve farklı değerler kazanımıdır. Dijitalleşme ile bunun daha da arttığını görmekteyiz. İnsan ilişkilerinden ulaşım daha da kolaylaşmıştır. Hem insan ilişkilerinde hem de ticari anlamda dijitalleşmenin faydalarını hayatımızın belirli noktalarında görmekteyiz.

Türkiye de ki ithalatçı ve ihracatçı firmaların işlerini yapma sürelerinin neredeyse birbirleriyle aynı olduğu fakat dijitalleşmeye önem veren firmaların ise diğer firmalardan daha hızlı işlem yaptıkları fark edilmiştir. Bütün firmaların ticareti hızlandıracak ve öne çıkaracak işler yapabilmesi için Ticaret Bakanlığı yeni sistemler geliştirmektedir. Gümrük eşya takip ve analitik performans programı “GET-APP” üzerinden herkes beklenilen hıza ulaşabilecekler. Dijitalleşme her yerde aynı şekilde kabul görmemekte bazı firmalar eski sistemleri sürdürmek istemektedir. Modern çağa ayak uydurmak istememektedir ve belirli bazı sistemleri vardır ama dijitalleşmenin gerisinde kaldıkları için yavaş ilerlemektedirler. Ticaretin gerisinde kalmış ülkeler özellikle de ihracatın geride kalmış ya da gelişmekte olan ülkelerdir. Ve kazanımı iyi olmayan ülkelerdir. Üretim bakımında geride kalmış ülkeler olduklarını söyleyemeyiz fakat üretimlerini pazara sunamayan ve dijital dünya olmadan dünyada nelerin olup bittiğini tam anlamıyla görmeden üretim bakımından sadece kendi ülkelerine fayda sağlamaktadırlar. Bu durumda kendine yetmeye ve ülkeye gelir sağlama konusunda eksik kalmaktadırlar. Gümrük sistemlerinde dijitalleşmeye de bu yüzden önem verilmektedir. Dış dünyadan bir haber ve yavaş sistemlerle çalışarak gelişmekte olan bir ülke durumunda bile olamayız. İç ve dış ticaret ile gümrüklerde dijitalleşmeyi yaygınlaştırmayı, elektronik platformları etkin kullanarak güvenli ve hızlı ticareti artırmayı hedefliyoruz. Bu kapsamda ticaretin kesintisiz ve hızlı işlemesi için Gümrüklerin Dijitalleştirilmesi, Tek Pencere, Konteyner ve Liman Takip Sistemi, Liman Tek Pencere Sistemi, Varış Öncesi Gümrükleme projeleri gibi birçok yenilikçi ve sonuç odaklı çalışmayı hayata geçiriyoruz. Bakanlık hizmetlerinin tamamında elektronik sistemleri esas alan uygulamalara ağırlık vermektedir.

Gümrük firmaların da ve limanlarda belge hazırlanması gerekmektedir. Bu belgelerin takibi ve kontrolünün yapılması ve bunlar yapılırken hızlı ve güvenli bir şekilde yapılması gerekmektedir. Bunun için ise bakanlık sistemi yeni bir sistem devreye sokmuştur. Süre Hesaplama ve İzleme Programı “SHIP” ile de ihracat ve ithalat süreçlerine dair analitik değerlendirmeler yaparak, işlem sürelerini kısaltan projeler geliştirmeye devam edeceğiz.

• Dış ticaret yapanlara kolaylık sağlamak amacıyla ithalat ve ihracat işlemlerinin hangi aşamada olduğuna dair anlık bilgi sunan GET-APP’ın devreye alındığına işaret edebiliriz. Uygulama üzerinden gümrük işlemlerinde kullanılan elektronik belgelerin tekil veya toplu halde görüntülenebildiğini, bunun da iş yapma yeteneğine önemli katkı sunduğunu dile getirebiliriz.
• SHIP uygulamasıyla da belirli bir dönemde Türkiye’de gerçekleştirilen tüm ithalat veya ihracat işlemlerine ait ortalama sürelerin farklı değişkenlere göre hesaplandığını söyleyebiliriz. Ölçülen bu süreler üzerinde istatistiki analiz metotları uygulanarak tahmin modelleri geliştirdiklerini sistemle belirtmiş olacağız.

SHIP’te ki sonuçları da GET-APP’a yansıtılacaktır, ithalatçı ve ihracatçılara her işlem için tahmini veriyi bu program üzerinden sunmaya başladıklarını belirtmemiz gerekmektedir. Birbirini takip eden ve sistemsel bir şekilde işleri kolaylaştıran programlardır. Gümrükte bütün işler birbirinin arkasına gelen ve birbirlerinden habersiz tek bir belgeyle dahi hareket etmeyen bir sitemle ilerlemektedir. Bunun için de güvenli ve sağlıklı bir programlama ile çalışmaktadırlar. Bunlardan birisi vazgeçilmez sistem olan ve daha önce bahsettiğim mavi bilişimdir fakat mavi bilişim sistemi eski bir sistem olduğu için yoğunluğun olduğu günlerde bazı aksaklıklar verebilmektedir. Bundan dolayı da daha geliştirilmiş programlara da ihtiyaç duyulmaktadır. Ama belirtmemiz gerekir ki mavi bilişim sistemi gümrükler de vazgeçilmez olan bir sistemdir.

Dijitalleşmeye gidilse de bazı eskimeyen ve elde tutulması gereken şeyler vardır mavi bilişim sistemi de onlardan birisidir. Gümrükler de yapılan dijital çalışmalar aksaklıkları gidermek için yapılmaktadır fakat şunu da unutmamız gerekmektedir ki gümrük işlemleri ve lojistik işlemleri birlikte hareket etmektedirler. O yüzden gidilen yenilemeler lojistik süreçlerinden de iyileştirmeye gidilmektedir. Bu programlar ya da yapılan teknolojik gelişmeler önemli referans noktalara da değinmektedir. Gümrüklerde dijitalleşme tüm dünyada yıllarca problem olmuş ve hep bir çözüm arayışı içerisinde olmuşlardır. Bu durum Türkiye de 15 yıldır gündem de olan ve bakanlığın sürekli çözüm arayışı içerisinde olduğu bir durumdur. Sonunda gelişen teknolojiyle beraber bazı çözüm yolları üretilmiştir. Hem hayali ticaretin, kağıt israfının, depolama ve arşivleme sistemini önüne ve o büyük arşivlerde belge arayarak zaman kaybına son veriyor.

Bu işlem şu anda dünya da  Singapur, Dubai, Güney Kore, İsveç, ABD ve Hollanda‘nın uyguladığı kağıtsız ihracat döneminin şu anda ilk olarak Esenboğa Havalimanı, Ankara Gümrükleri, Ambarlı ve Atatürk Havalimanı‘nda başlatıldığını, kısa sürede ise Türkiye’deki 147 gümrüğe yayılacaktır. Dijitalleşme ile 154 belge sanal ortama taşındı. Yavaş ilerlediğimiz söylense de geri de kalmadık yetiştik ve gerekli yapılan çalışmalarla şu an da doğru yolda güçlü bir şekilde ilerlemekteyiz. Gümrükleme işlemleri tüm ülkelerin bel kemiğidir. Ülkelerin maddi, manevi ve politik getiri kaynağıdır. Aynı zaman da ülkelerin birbirleriyle ilişkilerini de pekiştirmektedir. Bu yüzden geciken iletişim değil de sanaldan saniyeler içerinde birbirleriyle kurulan sağlıklı iletişimler de gerekmektedir. Bu programlar gümrükler de yapılan her işlem için geçerli olan sistemler değildir daha çok beyanname yazılımı için geçerli olan sistemlerdir. İlk olarak 20 Mart 2019 da ihracatta kağıt beyannameye son verilmiştir. Bu işlem ilk olarak Esenboğa Gümrük Müdürlüğünde gerçekleştirilmiştir.  Bu uygulama ile ülkemiz genelinde farkındalık yaratılmaya çalışılan konu kâğıt tasarrufudur. Ayrıca gümrük işlemlerinin dijitalleşmesi ile birlikte maliyetlerde de düşüş sağlayacağını öngörebilmekteyiz. Maliyetlerde düşüş ülke gelirinde artış gelişmekte olan ülkemize artı bir olaydır.

• Gümrükler de dijitalleşmenin getirdiği bazı önemli alanlar da bulunmaktadır; dijital arşiv, otomasyon, e-imza, dijital para, e- fatura, endüstri 4.0, arıtılmış gerçeklik, bulut teknolojisi, inovasyon, siber güvenlik, nesnelerin interneti, e-devlet, e-ticaret, dijital veri, blockchain, bilişim, yapay zeka…

Gümrükler de dijitalleşmeye gidilirken aynı zaman da dijital dönüşüm sürecine de girilmektedir. Dijital dönüşüm demek: yeni iş alanları, yeni iş yapma biçimleri, yeni hayat tarzları ve güvenlik sorunları gibi şeyleri de beraberinde getirmektedir. Yapılan araştırmalara göre diğer ülkeler de dijital kullanım yüzdesi Türkiye’ye göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir ve sadece kullanım oranı olarak değil el becerisi olarak da bizden daha ileri de oldukları tespit edilmiştir ve bizde bu konu da kendimi geliştirerek öncelikle bu orana yetişip daha sonrasında da en iyileri arasına girmek için uğraşmaktayız. Dijital becerilere sahip iş gücü oranı da Avrupa’ya oran bizim daha az olduğu tespit edilmiştir.

Bunun için de sürekli yenilenme ve dijital iş gücü olarak kendimizi geliştirmemiz gerektiğinin farkına vardığımızdan beri bizim için en önemli iş alanlarından biri olan gümrüklerde de dijitalleşmeye ve insanlara bunu aşılamaya geçmek için uğraşmaktayız. Gümrükler de dijitalleşme ve endüstri 4.0 hayatımızı kolaylaştırıp iş sektörüne katkı sağlarken bir yandan verimliliği arttırmaktadır. Dijitalleşme aynı zaman da Avrupa Birliğine girmek için de çok büyük önem taşımaktadır.

Instagram Hesabı‘mızı da takip edebilirsiniz!